________________
તૃતીય પરિચ્છેદ ]
જુદી ગાદી અને વંશસ્થાપવાનાં કારણે
[ ૫૭
ત્યારે સામે પક્ષ કહે છે કે, એમ તે ઈકવંશીઓમાં (Naga-girls)also=રાણી નાગનિકા‘(નાગકન્યા પણ ક્ષત્રિયો અને બ્રાહ્મણો છે;૩૫ એવું જણાવી છે) નું નામ સ્વય સાક્ષી પૂરે છે કે, તેઓ નાગકન્યાઓ સામે પ્રશ્ન ઉઠાવે છે કે, if they were Braha- સાથે લગ્ન કરતા હતા. વળી બીજ દષ્ટતા પણ નીચે mans, why did they not mention their પ્રમાણે આપે છે; જેમ રાક્ષસ બ્રાહ્મણે હેય છે patronymic=જે તેઓ બ્રાહ્મણ જ હતા તો તેઓ (માર્કડેય પુરાણમાં) તેમ ગુજરાતમાં નાગર બ્રાહ્મણોની પિતાના પિતૃપક્ષના ગોત્રનો ઉચ્ચાર કેમ નથી કરતા? ઉત્પત્તિ પણ તેવી જ કહેવાય છે; descendants ત્યારે પ્રથમ પક્ષ વળી ઉત્તર વાળે છે કે, Saliva- of Brahmins by Naga-girls=નાગકન્યા han (Sesh, the king of serpants begot સાથે બ્રાહ્મણના લગ્ન થવાથી ઉત્પન્ન થયેલાં કરદા; Salivahan on a Brahman girl=બ્રાહ્મણ (ન-ગર=poisonless) અને Now if these કન્યા સાથે શેષ નામના સપના રાજાએ સંગ Nagar-brahmins, who were the offકર્યાથી જે પુત્ર ઉત્પન્ન થયો તે) શાલિવાહન કહે- springs of a Naga and a Brahmin-girl, 9149249 he must go by his mother's could be Brahmans, there could be caste of Brahmanતેથી તેની ઓળખ તેની no objection to the Satavahans being માતાની બ્રાહ્મણ જાતિવાળી જ હોવી જોઈએ. આ Brahmans with similar legendary પ્રમાણે માવપક્ષીય ગોત્રના જોડાણનો ઈતિહાસ આપે origin= તેથી નાગપિતા અને બ્રાહ્મણ કન્યાના છે (જ્યારે માતૃપક્ષના ગોત્ર જોડવાનું ખરું કારણ તે ફરજંદો એવા નાગરબ્રાહ્મણને બ્રાહ્મણ કહી શકાય તે સમયે એક રાજા અનેક ગોત્રની રાણીઓ પરણતે છે, તો તે જ પ્રમાણે જેની ઉત્પત્તિરૂપ દંતસ્થા છે, એવા હતા અને તેથી અનેક રાણીઓ પેટે થતાં સંતાનોની શાતવાહનને બ્રાહ્મણો કહેવામાં વાંધો શું હોઈ શકે ? ઓળખ માટે તેમની માતાના ગોત્રોનો ઉલ્લેખ કરાતો આ પ્રમાણે મિ. જોશે પિતાના તરફથી ઉપરના બંને
બેમ કહી સમર્થનરૂપે દૃષ્ટાંત આપે છે કે, વિદ્વાનનાં મંતવ્ય ઉપર સવળી અવળી દલીલ આપીને The name of the queen Naganika za Gosolyot valloj , "To sum up (Naga girl) shows that they married Prof. Bhandarker has failed to addu
(૩૫) મજકુર પુસ્તક અને નિબંધ પુ. ૨૨-In fact (૩૭) જુએ પુ. ૨ ૫. ૧૩ ટીક નં. ૪૭ it is not true that all the descendants of (૩૮) નાગનિકાના નામથી જે નાગકન્યા કહેવા માગતા akshavara were Kshatriyas. There were હોય તે તા, અગ્નિમિત્ર જે માલવિકા સાથે લગ્ન કર્યું હતું Brahmans also among them ખરી રીતે જોતાં અને જે નાગનિકાને પિતાપક્ષની જ કન્યા હોવા સંભવિત સત્ય નથી કે ઈશ્વાકુવંશી સર્વ ક્ષત્રિયો છે. તેમાં તે છે (જુએ ઉપરમાં પૃ. ૫૨ ) તેને પણ નાગકન્યા કહેવી બ્રાહ્મણે પણ છે.
રહે છે. તેમજ મહેંદ્ર, સુરેશ, કુમાર ઇત્યાદિનાં નામ વાળાઓને (૩૬) શાલિવાહન નામનો રાજા તે આ વંશની પણ ઈંદ્રાદિ દેવતા સાથે સંબંધ ધરાવતા કહેવા પડશે. ઉત્પત્તિ થયા બાદ લગભગ સાડાચારસે વરસે થયો છે અને (૩૯) અહીં આપણે નાગરબ્રાહાણુની ઉત્પત્તિ કેમ થઈ તે નામ તો માત્ર એક જ વ્યક્તિને લાગુ પડે છે (જુઓ તેની ચર્ચામાં ઉતરવા નથી માંગતા. પરંતુ ઉપરના વાકયમાં
પરમાં પૃ. ૧૬ ) તે તેને આ વંશની ઉત્પત્તિની દંતકથા બ્રાહ્મણપિતા અને નાગકન્યાથી તેમની ઉત્પત્તિ જણાવી છે સાથે શી રીતે જોડી શકાય ?
જયારે આ વાકયમાં નાગપિતા અને બહાણુકન્યામાંથી - તેમ આ દંતકથા જેની સાથે જોડાયેલી છે તે તે વળી તેમની ઉત્પત્તિ કહે છે એમ હેરફેર થતી હકીકત ઉપર જ શાલિવાહન રાજાનીયે પાછળ થયો છે તેને શાલિવાહન ધ્યાન ખેંચીએ છીએ. સાથે સંબંધ ૫ણુ કયાં છે? (જુઓ તેનું વૃત્તાંત આગળ ઉપર). (૪૦) મજકુર પુસ્તક પૃ. ૨૩.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com