Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 59

દ્વિતીય પરિછેદ ]
તથા રાજ્યકાળ
તરત જ આ સાહિત્યપ્રેમી રાજા હાલ ગાદિએ બેઠે હવે આપણે જરા પાછા મૂળ હકીકત ઉપર વળીએ. હે જોઈએ. હવે મિ. પાઈટરે આપેલી (ઉપરમાં ઉપરમાં સાબિત કરી ગયા છીએ કે હાલ રાજાનું પૃ. ૨૭) નામાવળી તપાસીશું તે જણાય છે કે રાજા ગાદીએ આવવું મ. સં. ૪૮૦ (ઈ. સ. પૂ. ૪૭) હાલને પુરોગામી જે નૃપતિ છે તેનું નામ અરિષ્ટકર્ણ અને ગૌતમીપુત્ર ને. ૨૦વાળાનું મરણ મ. સ. ૬૧૦માં છે અને તેનું રાજ્ય પણ લાંબો સમય ચાલ્યું છે. છે એટલે કે તે બેની વચ્ચેનું અંતર ૧૦ વર્ષને પડે એટલે સહજ અનુમાન બાંધી શકાય છે કે તે પરાક્રમી છે. જ્યારે પૃ. ૨૭માં જણાવ્યા પ્રમાણે તે માત્ર ૮૧ અને બળવાન હશે જ, જેથી તેણે ઉજેનપતિ વિક્ર. વર્ષનું જ છે.કર્ડ આ ઉપરથી સમજાય છે કે, રિ માદિત્યને કુમક દીધી હોય તે પણ બનવા યોગ્ય જ પાછટરના કથનમાં કયાંક ૪૯ વર્ષનો (૧૩૦-૮૧= છે. આ ઉપરથી હવે એટલું આપણે ચોક્કસ કહી ૪૯) સુધારો માંગે છે. તેમાંયે રાજા હાલ અને ગૌતમીશકયા કહેવાઈએ કે રાજા અરિષ્ટકર્ણ જ શકારિ વિક્ર- પુત્ર સુધીનાં રાજાનાં નામ, તેમને અનુક્રમ તથા માદિત્યની મદદે ગયો હતો અને તેણે પાટર વર્ષસંખ્યા, સર્વે પ્રખ્યામાં એક સરખાં જ છે એટલે સાહેબના કહેવા પ્રમાણે ૨૫ વર્ષ રાજ્ય ભોગવ્યું છે. તેમાં કાંઈ ઘટાડો કે વધારો કરવાનું આપણે ઇચ્છિત એટલે તેને સમય મ. સં. ૪૫૫ થી ૪૮૦ ઈ. સ. નથી ધારતા. તેથી જે ૪૯ વર્ષને ઉમેરો કરવો રહે પૂ. ૦૧ થી ૪૬ સુધી ગણ રહે છે અને તેના છે તે આખાયે કાળો રાજા હાલને નામે જ આપણે મરણ બાદ તરત જ રાજા હાલ મ. સ. ૪૮૦ માં ચડાવવો રહે છે, કારણ કે આપણે તેના જીવન ગાદીએ બેઠે છે.
વૃત્તાંતથી જાણીએ છીએ કે તે બહુ નાની ઉમરમાં બીજી હકીકત એમ નીકળે છે કે ગૌતમીપુત્ર ગાદીએ આવ્યા હતા. વળી આવા પરાક્રમી અને શાતકરણીએ (પૃ. ૨૭ વશાવળી, આંક નં. ૨૩ ) વૈભવશાળી રાજાનું રાજ્ય કેવળ પાંચ વર્ષનું જે ચાયું પિતાના રાજ્યકાળ ૧૮મા વર્ષે (પરિચ્છેદ ૫ લેખ હેય તે તદન કલ્પનાતિત કહેવાય. એટલે બનવાજોગ નં. ૭) નહપાણ ક્ષહરાટના વંશજોને હરાવી પિતાના છે કે લહિઆની ભૂલને લીધે કે જાણી જોઇને તેણે કુળની લુપ્ત થયેલી કીર્તિ પાછી મેળવી હતી (પંચમ વાપરેલ દોઢ ડહાપણને લીધે, તેણે ૫૪-૫૫ વર્ષને પરિચ્છેદ લેખ નં. ૮) તેણે તે વખતે શકસંવત્સર બદલે છેલ્લે ચાર-પાંચના આંકડા કાયમ રાખીને, ચલાવ્યો છે. તેનો સમય ઇ. સ. ૭૮ = મ. સં. માત્ર પ્રથમને આંકડો જે પાંચ હતા તે ઉરાડી દીધા પર૭ + ૭૮ = ૬૦૫ છે. આ પછી પોતે જ વર્ષ લાગે છે. હવે આપણે તે આંક સુધારીને બે પાંચડા જીવંત રહીને મરણ પામે છે એટલે કે તેનું રાજ્ય તરીકે પંચાવનને ગણી તેના રાજ્યાભિષેકને મ. સ. ૨૨ વર્ષ ચાલ્યું છે તથા મ. સં. ૬૧૦ માં તેનો અંત ૪૮૦ થયેલ નોંધ તથા તેનું મરણ મ. સ. ૫૪૪ આવ્યો છે. તે હિસાબે તેને અમલ મ. સં. ૧૮૮થી -પમાં ગણવું તે વ્યાજબી કહેવાશે. ૬૧૦ = ૨૨ વર્ષને ચોક્કસ થયો ગણી લેવો રહે છે. એટલે આંધ્રપતિ રાજાઓના આ બીજા વિભાગે
(૪) વિશેષ શોધખોળ આધારે અમને એમ જણાયું છે. એ. સે. ૧૯૨૮, ન્યુ સીરીઝ, ૫. ; મિ. બપ્લેને છે કે નહપાણને હરાવનાર અને શકપ્રવર્તક રાજા, બને જુદી લેખ) પરંતુ અમારી તપાસને લીધે તેમાં ફેરફાર કરવો પડશે. જ વ્યક્તિઓ છે. તેમાં શકપ્રવર્તકનો આંક ગણવો હોય તે પણ અહીં ઈ. સ. ૭૮ના આંકને તેથી કરીને કાંઈ બાધ નં. ૨૩ આવશે. છતાંયે અત્ર ટાંકેલી હકીક્તમાં આપણી આવતું નથી. ગણત્રીને વાંધો આવતો નથી. (વળી નીચેની ટી. ૪૨ જુઓ.) (૪૩) રાજા હાલનાં વર્ષ ૫+ અને તે પછીના અનુક્રમે
(૪૨) નહપાણને હરાવનાર તથા રાણુ બળશ્રીના પુત્ર ૫+૨૧+૧+૬ માસ + ૨૮ અને ૨૧ = કુલ સરવાળો ૮૧. તરીકે, આ રાજાને માની લઈને (ઉપરમાં ટી. નં. ૪૧ જુઓ) વર્ષ. (જો કે આમાં પણ કેટલીક વિગતોના આધારે ફેરફાર આ કથન તેના લેખકે જણાવ્યું છે (જીએ જ. બ. છે. કર પડયો છે, પણ તે બહુ નઇ છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat