________________
રાજાઓની સંખ્યા, નામાવલી
[ અષ્ટમ ખંડ સુપ ચા કહેવાશે, જ્યારે ઉપરમાં તે આપણે કરવામાં, પ્રથમમાં પ્રથમ સુવ્યવસ્થિત ખેડાણ જે
ને ઈ. સ. ૨૬૧ સુધી ચાલ્યો હોવાનું અનુમાન કેઈએ કર્યું હોય, તો તે મિ. પાઈટર છે. તેમણે પોતાના દેશાવ્યું છે. પરંતુ સાથે સાથે એમ જણાવી દીધું છે 'ડાઈનેટીઝ ઓફ ધી કલી એઈજીઝમાં, પૃ. ૩૬ તથા કે ઈશ્વરદત્તે તેમને હાંકી કાયા તે પૂર્વે ૧ તેમને ૭૧-૭૨ ઉપર, અનેક પુરાણેની હસ્તલિખિત પ્રતા મહારાષ્ટ્ર ખાલી કરવું પડયું હતું કે કેમ તે અનિશ્ચિત મેળવીને પ્રવેશી રાજાઓની વંશાવળી ઉપજાવી છે. એટલે પુરાણકારનું કથન–તેમના કથનનું દષ્ટિ કાઢી છે. તેમજ કે. આ. રે.ના કર્તા ડો. રેસને બિંદુ સત્ય તરીકે સ્વીકારવા સમજવા માટે અપ્રન્ટ અને મિ. વિન્સેન્ટ સ્મિથે પણ, આ દિશામાં ઠીકઠીક પતિનું છેવટ ઈ. સ. ૨૦૬માં લઈ જવું રહે છે અને પ્રયત્ન કર્યા છે. છતાં અમારી નજરે તેમાં અનેક સુધારા નિશ્ચિતપણે એમ માનવું પડશે કે અપ્રવેશના અંત સુચવવાને સ્થાન રહેલું નજરે પડે છે. ક્યાં ક્યાં તે તેને બદલે કહો કે પતી-સાથે ઈશ્વરદત્ત આભર માટે અવકાશ છે તે મેધમ જણાવવા કરતાં પ્રથમ પતિને સંબંધ જે કો છે તે કદાચ બરાબર હશે. તેમણે કરેલા નિર્ણયની આપણે નોંધ લઈએ અને
આખીયે ચર્ચાને સાર એ નીકળ્યો કે, શતવહન તેનું અવલંબન લઈ તેમાં કરવા જોઈતા સુધારા માટે વંશનો પ્રારંભ મ. સ. ૧૦૦ઈ. સ. પૂ. ૪ર૭ માં દલીલપૂર્વક સૂચનાઓ રજુ કરીએ. તેમણે જે વંશાઅને તેને અંત ઈ. સ. ર૬૧ માં આવ્યો છે એટલે વળી તારવી કાઢી છે તે કિચિત ફેરફાર સાથે (બીજા તને સત્તાકાળ ઝરમર૬૧૬૮૧૨ વર્ષ લંબાય છે. વિદ્વાનોના મંતવ્યની મેળવણી કરીને) આ પ્રમાણે છેવળી આખાયે શતવાહન વંશના બે વિભાગ પાડવામાં આંક નામ વર્ષ | આંક નામ વર્ષ આવ્યા છે. પહેલા વિભાગ આંધ્રભયી તરીકે છે. () શ્રીમખ ૨૩ | (૧૧) સ્કંદસ્વાતિ છે, તેને રાજ્યકાળ ૨૩ વર્ષને અને બીજે વિભાગ (૨) કૃષ્ણ ૧૦
(૧૨) મરેંદ્ર (મૃગેંદ્ર આંધ્રપતિનો, તેને ૪૬૦ અથવા ૪૮૫ વર્ષના છે. (૩) શ્રી સાતકણું
( સ્વાતિકર્ણ) . જ્યાં સર્વ કાંઈ અંધારામાં હોય ત્યાં ગમે તેવો ' (શ્રી મક્ષિક) ૧૦. (૧૩) કુંતલ (કુંતલ પ્રયત્ન કરાય છતાં એકદમ ફળીભૂત થવાતું નથી. તેમ (૪) પૂણેસંગ ૧૮
શાતકરણિ) ૮ સંશોધન કાર્ય જ એવું છે કે, (૫) સ્કંધસ્તંભી ૧૮ | (૧૪) સ્વાતિવર્ણ ૧ તેમની સંખ્યા, ધીમેધીમે એકને એક બાબતમાં (૬) શાતકરણિ ૫૬ (૧૫ પુલમાવિ નામાવલી તથા મંડ્યા રહીએ તે કાળ જતાં, (૭) લંબોદર ૧૮ (પદુમાન) ૩૬ રાજ્યકાળ કાર્ય ગમે તેવું કપરું હેય તે (૮) આપિલિક (૧૬) અરિષ્ટાકર્ણ ૨૫ તેને ઉકેલ આવી જાય છે જ. (દિવિલક) ૧૨
(૧૭) હાલ ૫ એટલે આપણે પણ ધીરજથી આગળ વધવું રહે છે. (૯) મેળસ્વાતિ ૧૮
| (૧૮) મંતલક ઉર્ફે નામાવળી ઉભી કરવામાં કે અકસંખ્યાનું નિર્માણ (૧૦) સ્વાતિ ૧૮ | પત્તલા ૫
(૧૧) ઇ. સ. ૭૮ અને ૧૦૩ (ચ9ણવંશની સ્થાપના ખરા સમય)ની વચ્ચેના ૨૫ વર્ષને કેર જેસ્પષ્ટ ભાસે છે તે આ ૨૬માં ઉમેરતાં ર૬૧ આવી રહે છે.
(૧૨) નીચે ૫. ૩૧, ટી. નં. ૨૧ માં ૧૧ લખ્યા છે: અહીં ૬૬૭ આવે છે. આ બે વરસને ફેર એટલા માટે છે કે જુદા જુદા વિભાગે છે. વર્ષ હોય તેને આખું ગણવામાં આવે છે. તેમજ ઈ. સ. પૂ. અને ઇ. સ. ના
વર્ષોમાં બાદ કરતાં જુદી જ પતિએ કામ લેવાય છે તેને લઈને, આ કેર પડયે સમજે. બાકી તે ૬૬ સાચી અંક નાણ.
(૧૩) આમાંની કેટલીક દલીલ, આધારે તથા પુરાવાઓ . • ઉ૫ર નામાવળી અને વંશાવળી આપતી વખતે ત્યાં ઉતાર્યા છે, તથા કેટલાક તે તે રાજાઓનાં વૃત્તાંતમાં અપાયા છે તે ત્યાંથી જોઈ લેવા,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com