Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 214

૧૯૦ ].
સર્વોપરી વિશિષ્ટતા
| [ એકાદશમ ખંડ
ઉપરાંત ત્રણચાર એવા ભપાળે પણ થવા પામ્યા વાળા ગૌતમીપુત્રે તથા નં. ૧૮ વાળા રાજા હાલે; છે, કે જેમનો રાજ્યકાળ ભલે અડધી સદીના કરતાં ઉત્તર હિદના રાજકર્તા અવંતિપતિઓ એવા પિતાના એ બલકે અડધા જેટલે જ એટલે પ સદીની મિત્રો સાથે રહીને, યુદ્ધમાં સક્રિય ભાગ ભજવ્યું છે આસપાસ જરા વધારે કે કમી-ચાવ્યો છે તે પણ એટલું જ નહીં પણ ઉત્તરહિદમાં રાજમહેમાન તેઓનાં નામે, પેલા પહેલા વર્ગમાં મૂક્યા છે તે મહા- તરીકે રહી અમુક સમય (પુ. ૩ માં ગર્દભીલ વંશની ભાગ્યશાળીઓનાં કરતાં, કાંઈ ઓછાં યશસ્વી અને હકીકત જાઓ) આરામ અને વૈભવમાં પસાર પ્રભાવશાળી તે નથી જ. તેમણે પણ પિતાના વંશને કર્યો છે. તેમ વળી ને. ૨૫ વાળા છત્રપણે તે સૌરાષ્ટ અતિ ઉજજવળ બનાવવામાં યથાશક્તિ માળા અર્પણ અને ગુજરાત જેવા ઉત્તરહિંદના પ્રાંતમાં (ષ૪મ કર્યો છે જ. આવા પા સદી સુધી રાજ ભગવતા પરિચ્છેદે લેખ નં. ૧૮) રાય પણ ચલાવ્યું છે, નરેશમાં, નં. ૨ વાળા ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રીને, નં. ૧૭ છતાં ઉપર દર્શાવેલ સામાન્ય નિયમને અનુસરીને વાળા ગૌતમીપુત્ર શાતકરણિ અરિષ્ટકર્ણને તથા નં. આપણે કહેવું પડયું છે કે તેમને ઉત્તરહિદ સાથે ૨૪ વાળા ગૌતમીપુત્ર શાતકરણિને અને નં. ૨૫ વાળા સંબંધ નહતો. જ્યારે આ સાતમા શતકરણિએ જે વસિષ્ઠપુત્ર છત્રપણું શાતકરણિને, મુખ્યપણે મૂકી કે ઉતરહિદમાં રાજ્ય પણ નથી કર્યું, તેમ નં. ૧૭ શકાશે. પરંતુ અડધી સદીવાળા જે ત્રણ નૃપતિઓએ અને ૧૮ માની પેઠે રાજવૈભવમાં સમય ૫સાર પણ પિતાને શાસનકાળ ઇતિહાસના પાને અમર કરાવ્યો નથી કર્યો, છતાં તેને ઉત્તર હિંદ સાથે અતિ સંપર્કમાં છે તેમની વિશિષ્ટતાઓ તે જુદી જ ભાત પાડી આવેલ લેખો પડયો છે; કારણ કે તેણે ઉત્તરહિંદ બતાવનારી દેખાય છે. તેમાંના પહેલાની–મલ્લિકશ્રી ઉપર બે બે વખત ચડાઈ લઈ જઈ, ડોલતી એવી સાતકરણિની-વિશિષ્ટતાઓનું વર્ણન, ઉપરમાં તેના મૌર્ય સામ્રાજ્યની-અવંતિપતિની સત્તા સામે પડકાર જીવનવૃત્તાંતે આલેખાઈ ગયું છે. ત્રીજા અને છેલા ઝીલ્યો હતો. એટલું જ નહીં, પરંતુ બીજી ચડાઈ એવા હાલ શાલિવાહનનું ખ્યાન તેના વૃત્તાંતે લખાશે. વેળાએ તે, કોઈએ પણ ઇતિહાસમાં નથી કરી
જ્યારે વચલા અને બીજા એવા શાતકરણિ સાતમાનું બતાવ્યું તેવું કરી બતાવીને-જે સત્તાધીશને પોતે વૃત્તાંત તે અત્યારે તેના રાજ્ય વિશે જ્યારે આપણે ખડિયો હતો તે જ સત્તાધીશને જીતી લઈને પિતાને બેલી રહ્યા છીએ ત્યારે જ કહેવું યથાસ્થાને ગણશે. ખંડિયા બનાવી દીધા હતા; ઉપરાંત પોતાનું સાર્વ| સર્વ ભણેલાઓની અને વિદ્વાનોની એ જ માન્યતા મત્વ પ્રજા પાસે પણ કબૂલ કરાવી લીધું હતું : બંધાયેલી છે કે આંધ્રપતિઓ એટલે દક્ષિણહિદના જ અને આ સર્વ વિજયમાળાના મુકુટમાં કીર્તિવંત ભૂપતિઓ. તેમને ઉત્તરહિંદ સાથે સંબંધ જ ન હોઈ જુમાં ઉમેરવા, તે ખડિયા નૃપતિને અંકુશમાં રાખવા, શકે. અલબત્ત, કેટલેક અંશે આ અભિપ્રાય સકારણ પિતાના સરમુખત્યારને-Dictatorસેનાધિપતિ છે જ. સામાન્ય રીતે વિંધ્યાચળ પર્વતને જ, ઉત્તર નીમી દીધો હતો. આ પ્રકારને વિજય મેળવવામાં અને દક્ષિણ હિંદની સીમા આંકતા લેખાય છે; છતાં ભલે તેને ભૂજાબળરૂપી પરાક્રમ બહુ ફેરવવું પડયું. તેને ઓળંગીને ઉત્તરે આવેલ વરાડ અને મધ્યપ્રાંત ન હોય, કે રાજરમતની શેત્રજમાં કૌશલ્ય-પટુતાન ઉપર, જેમની સત્તા જામી હોય તેને પણ ઉત્તરહિંદના વાપરવી પડી ન હોય, પરંતુ માત્ર સંગેએ જ શાસક તરીકે ન લખવાની પ્રથા પડી જવાને લીધે. યારી આપી હાય-અરે કહે કે-માત્ર અશ્વ દેડાવતે અમે પણ તે જ ન્યાયે આ વાક્ય ઉચ્ચારીએ છીએ; જ નગર પ્રવેશ કરીને ગાદી કબજે કરી લીધી હોય કેમકે ને. ૨ વાળા ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞથીને સત્તા પ્રદેશ છતાં, વિજય તે વિજય જ કહેવાય. કહેવાનો મતલબ કાંઈક ઉત્તરહિદમાં થવા પામ્યો હતો છતાં તેને એ છે કે તેણે મૌર્ય સમ્રાટ-અવંતિપતિ ઉપર પિતાનું ઉત્તરહિત સ્વામી નથી કહેવાતા; તેમજ નં. ૧૭ રાજકીય આધિપત્ય મેળવ્યું હતું; અને જે તે સમ
Shree Sudhammaswami Gyanbhandar-Umara, Surat