Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 192

મેગસ્થનીઝના શબ્દોથી ઉદ્દભવતા વિચારે [ એકાદમિ ખંડ અવસ્થામાં કોઈ જાતની ડખલ નાખવામાં આવતી ઇતિહાસવિદ મિ. વિન્સેન્ટ સ્મિથે જે લખ્યા છે તે નહોતી. એટલે શિલાલેખના પુરાવાથી સાબિત થઈ સદાબરાજ પૃ. ૧૬૭માં આપણે ઉતારી બતાવ્યા છે ગયું . છો તથા સાતમ આંધ્રપતિ સમ્રાટ પ્રિય. તેના ઉપર આપણે જે ટીકા કરવાની હતી તે અત્રે ઈશનના અમુક સમય માટે ખંડિયા હતા જ. વળી જણાવવાનું ત્યાં આગળ સૂચન કર્યું છે, એટલે તે તેમના સિક્કાઓ કૃષ્ણા નદીના મુખપ્રાંતમાંથી તથા પ્રકરણ હવે હાથ ધરીશું. સમુદ્રતટ–કારામાંડલ કાસ્ટવાળા પ્રદેશમાંથી મળી આવે તેમાંના બીજા શબ્દો સાથે આપણે સંબંધ નથી. માત્ર છે. તે ઉપરથી સમજાય છે કે તે સર્વ પ્રદેશ ઉપર આદિમાં The Andhra dynasty (પ્રવંશ) અને તેમની સત્તા પણ હતી જ. બીજી રીતે સમજવું રહે છે અંતમાં the Prasi Chandragupta Maurya છે, જ્યારે આવા પરાજીત રાજાઓ ભલે રાજ્યવ્યવસ્થા (પૂર્વ પ્રદેશના રાજા ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય ) એવા જે લાખો ચલાવ્યે જાય છે, પરંતુ “ભત્યાં=ખંડિયા” હોવાથી જણાવેલ છે તે વિશે જ કહેવાનું છે. પ્રથમ “આંધર્વશ” તેમને અમુક પ્રકારનું-ભલે નામને હશે, પણ હોય તે પરત્વે કહીશું. જ્યારે મેગસ્થનીએ આ શબ્દ વાપર્યો ખરું જબંધન હોય જ; જેથી કરીને તેઓ સ્વતંત્ર છે અને તેનું વર્ણન કર્યું છે, ત્યારે એટલું તે સાબિત થઈ રીતે વતી ન શકે. એટલે કે છઠ્ઠો આંધ્રપતિ ઈ. સ. ચૂકયું જ ગણાય છે, તેના સમયે (ઇ. સ. પૂ. ૩૦૪માં) ૫ ૨૮૦માં સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનનો ખડિયો બન્યો, તે તે વંશનું લશ્કરીબળ તેટલી કક્ષાએ પહોંચ્યું હતું જ. પૂર્વે જ તે પ્રદેશનો સ્વામી થઇ ચૂકયો હોવો જોઈએ. બીજી હકીકત એમ ૫ણ સમજવી રહે છે કે, જ્યારે વળી પાંચમા અપ્રપતિ માહરીપુત્રના સિક્કાથી (પુ.
તે સમયે એવો મોટો અને પ્રબળ દરજજો ધરાવતે ૨, પૃ. ૧૧૦ આંક ૫૯) તેમજ છઠ્ઠા આંધ્રપતિના આંબવંશને ગણાવ્યો છે ત્યારે તે સ્થિતિએ પહોંચતાં સિટકાથી (પુ. ૨, પૃ. ૧૧૨ આંક ને, ૬૩) સમજાય પહોંચતાં પણું તેને કેટલાયે સમય વ્યતીત થઈ ગયું છે કે, બને ભલે પ્રતાપી પુરુષો થયા છેપરંતુ જોઈએ. કહેવાની મતલબ એ છે કે, આંધ્રુવંશની આવી પાંચમો વિશેષ પ્રબળ અને પરાક્રમી હતા. એટલે જાહેરજલાલીને સમય જ્યારે ઈ. સ. પૂ. ૭૦૪માં તેણે એમ જ અનુમાન કરવું રહે છે કે, આ પ્રદેશ ઉપર નેવ્યો છે ત્યારે તે વંશની આદિ તે કેટલાયે વર્ષો પ્રથમ સત્તા, પાંચમા આંધ્રપતિના સમયે જ થવા પહેલાં થઈ ગઈ ગણવી જોઈએ. બીજી બાજ, ઇતિહાસ પામી હોવી જોઈએ. વળી પાંચમાના સમયે જ સંગે બાપેકાર જાહેર કરે છે કે, પ્રવેશના આદિપુરુષ રાજા સાનકાળ હતા તે આપણે પૃ. ૧૬૫માં પુરવાર કરી શ્રીમુખ હતા. એટલે સિદ્ધ થઈ ગયું કે શ્રીમુખને સમય ગયા છીએ એટલે સ્વીકારવું રહે છે કે પાંચમાએ ઈ. સ. પૂ. ૩૦૪ પૂર્વે ધણાં ઘણાં વર્ષો ઉપર થઈ ગયા છે. સ. પૂ. ૩૧૨ સુધીમાં તે પ્રદેશ જીતી લીધો છે. પરંતુ હાલના ઇતિહાસકારો હાથીગંકાના રાજા હતા. તે બાદ છઠ્ઠાની સત્તા તે પ્રદેશ ઉપર સ્વતંત્ર ખારવેલના શિલાલેખમાંની અમુક પંક્તિનો ભાવાર્થ રીત થોડો વખત જામી રહી હતી પરંતુ. ઇ. સ. પૂ.
બેસારીને એવું માનતા થયા છે કે શુંગવંશી પુષ્યમિત્ર ૨૮૦ની સાલમાં પ્રિયદર્શિનને ખંડિયો બનતાં, તેની
(જેની હૈયાતી ઈ. સ. પૂ. ૧૮૮ તેમણે નોંધી છે) અને સત્તામાં તેટલે દરજે કાપ પ હતો.
રાજા શ્રીમુખ તથા ખારવેલ–બધા સમસમયી હાઈ - પાટલિપુત્ર દરબારે યવનપતિ સેલ્યુકસ નીકટારે તેમને સમય પણ ઈ. સ. પૂ. ૧૦૮ને જ ગણા. આ
પોતાની પુત્રીની સાથે જે મેગે- માન્યતા ઉપર કાંઈ પણ ટીકા કરવાની આવશ્યકતા મેગેથેનીઝના સ્થનીઝ નામને એલચી મેક રહેતી નથી. વાચક પોતે જ વિચારી શકે તેમ છે. રાથી ઉદભવતા હતા, ને જેણે આંધ્રપતિના હવે બીજા શબ્દ “પૂર્વ પ્રદેશના રાજા ચંદ્રગુપ્ત '' વિચારો લશ્કરીબળનો ચિતાર આપતું મૌર્ય ” જે લખાય છે તે પરત્વે આપણે વિચાર
વર્ણન કર્યું છે તેને લગતા શબ્દો જણાવીએ. પ્રથમ દરજજે આપણે સ્વીકાર કરી લઈએ અલી હિસ્ટરી ઓફ ઈન્ડિયાના લેખક પેલા પ્રખ્યાત છે. આ શબ્દો મિ. સ્મિથના ઉચ્ચારેલ છે. તેમણે તે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat