________________
૧૪૬ ].
કુટુંબ પરિવાર
[ એકાદશમ ખંડ
જ દેખાય છે. અને તેને જ મળતા શતાનિ કે છે (જુઓ પૃ.૧૩૭). એટલે તેનું આયુષ્ય ૮૦ વર્ષનું વારિવાર જેવા શબ્દ વપરાતા થવા માંડયા છે. ગણવું પડશે. પરંતુ રાજા શ્રીમુખનું આયુષ્ય તે ૪૫ આ ક્રાંતિએ મુખ્યપણે બે વખત થવા પામી છે. તેનું વર્ષની આસપાસનું જ પૂરવાર થયું છે (જીએ ઉપરમાં વર્ણન સાતમા અને ગ્રેવીસમા રાજાના વૃત્તાતે કરવામાં પૃ. ૧૧૨). આવશે. તે ઉપરથી આપણે કરેલા ઉપરના કથનની રાજા શ્રીમુખને પુત્ર પિતાને ગૌતમીપુત્ર યાત્રી સત્યાસત્યતા વિશેને ખ્યાલ વાચકને આવી જશે. જણાવે છે એટલે અર્થ એવો થયો કે રાજા શ્રીમુખ
ઉપરમાં એક પારિમાકે તેનાં સગાંવહાલાંને પિતે ગતમીગાત્રની કન્યા પરણ્યા હતા. તેમ રાણી વર્ણન કરતાં, તેનાં માતપિતા ભાઈઓ વગેરેની હકીકત નાગનિકાને પુત્ર જે પાછળથી વાદશતશ્રી નામે ચે.
જણૂવી છે. પરંતુ તેના પુત્ર આંધ્રપતિ થયો છે તે પિતાને વાસિષ્ઠપુત્ર જણાવે છે કુટુંબ પરિવાર કે પૌત્રાદિની હકીક્તને જરા એટલે રાણી નાગનિકા વસિબ્રીગેત્રની કન્યા કરે છે,
જેટલે પણ સ્પર્શ કરાયો નથી. તેમ રાજા કૃષ્ણ અને શ્રીમુખ પિતાને (જુએ તેમના તે અત્રે કરવા વિચાર રાખ્યો છે. ચતુર્થ પરિચ્છેદે સિક્કાઓ) વસિપુત્ર તરીકે ઓળખાવે છે એટલે વર્ણવેલા રાણી ના નિકાના શિલાલેખ ને. ૧થી સ્પષ્ટ તેમની માતા છે કે હતી પારધિજાતની શાણી, છતાં થાય છે કે, રાજા શ્રીમુખને એક પુત્ર હતો. તેનું લગ્ન વાસિષ્ટગોત્રી હોવાથી, તેણીનું ગોત્ર તો ઉત્તમ પ્રકારનું અંગિય કુલવર્ધન કેઈ મહારથીની પુત્રી નાગનિકા વેર હોવાનું જ સમજવું રહે છે. આ પ્રમાણે પરાત્રી થયું હતું અને તેનાથી બે પુત્રો-વદશ્રી તથા શ્રી કન્યા સાથે લગ્ન સંબંધ જોડાતો હોવાથી, વાસિષ્ઠપુત્ર નામે થયા હતા તથા શિલાલેખ નં. રથી સમજાય હોય તે ગૌતમ ગોત્રની કન્યા પરણુતા, અને મૈતમીછે કે, રાજા શ્રીમુખને કૃષ્ણ નામે એક નાનો ભાઈ હતો. પુત્ર હોય તે વાસિગોત્રી કન્યા સાથે લગ્ન કરતો એમ - રાણી નાગનિકાના પતિ-રાજા શ્રીમુખના પુત્રનું સાબિત થાય છે, જેથી આખાયે વશમાં અનેક ગૌતમીનામ શું હશે તે કયાંય સ્પષ્ટપણે જણાવાયું નથી પરંતુ પુત્રો અને વાસિષ્ઠપુત્રો હોવા છતાં તેમને અનુક્રમ અને તેના સિક્કા ઉપરથી આપણે જાણી શકીએ છીએ કે સગપણ સંબંધ શોધી કાઢવામાં આપણને જે કેટલીક તેનું નામ યજ્ઞશ્રી ગૌતમીપુત્ર હોવું જોઈએ (જાઓ સરળતાઓ થઈ પડે છે તેનું આ દષ્ટાંત સમજવું. તેના વૃત્તાંતે). આ યજ્ઞશ્રી ગૌતમીપુત્ર મ. સ. ૧૪૩= વળી એક રાજા જે શુદ્ધ કન્યા સાથે લગ્ન કરતા તે ઈ. સ. પૂ. ૩૮૪માં મરણ પામ્યો (જાઓ પરિચ્છેદ જાતિભેદ પર નહે; જેમકે આપણે ઉપર જોઈ બીજે–વંશવૃક્ષ) ત્યારે તેના બન્ને પુત્રો અનુક્રમે આઠ ગયા પ્રમાણે શ્રીમુખની માતા હતી શુદ્ધ, પરંતુ તેનું અને છ વર્ષના હોવાનું જણાવ્યું છે, જેથી બાળ મહિયર તો ઉચ્ચ ગોત્રી જ હતું. એટલે પુરવાર થાય પુત્રની વતી, વિધવા રાણી ના નિકાએ રાજલગામ છે કે તે વખતે જે વર્ણાશ્રમ પાડવામાં આવ્યા હતા હાથ ધરી હતી. આ હિસાબે ગૌતમીપુત્રના જે તે જન્મને લાધે નહતા, પરંતુ જીવનનિર્વાહના પુત્રને જન્મ મ. સ. ૧૩૫=ઈ. સ. પૂ. ૩૯૨ અને આવશ્યક ધંધાઓને લીધે પડાયા હતા, જેથી ગમે નાનાને જન્મ મ. સ. ૧૭૭=૪. સ. ૫. ૩૯૦ ગણી તે ગોત્રીઓ હોય તે ગમે તે ધંધામાં પડી શકતે. શકાય. રાણી નાગનિકા પાસેથી, રાજા શ્રીમુખના લગ્ન પ્રસંગે જે જેવું રહેતું તે માત્ર ગોત્ર કયું છે ભાઈ કૃષ્ણ અથવા રાણી નાગનિકાના કાકાસસરાએ તે જ, નહિ કે વર્ણ કયો છે તે. ગમે તે કારણે રાજપાટ પડાવી લઈ પોતે ગાદી પચાવી શ્રીમુખની રાણીનું નામ, ઠામ, કે તે કાની પુત્રી પાડી હતી. અને દશેક વર્ષ રાજ્ય કરી મ. સં. ૧૫૩-૪ હતી છે. કાંઈ જાણવામાં આવ્યું નથી. તે ગૌતમગેત્ર . સ. પૂ. ૩૭૩માં મરણ પામ્યા હતા. જયારે આપણે કુટુંબની કન્યા હતી એટલે જ હાલ તે માલુમ પડયું છે. તેને જન્મ મ. સ. ૭8=ઈસ. પૂ. ૪૫૪ કેપી લીધે અત્યાર સુધીની માન્યતા પ્રમાણે હાથીગુંદાના
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com