Prachin Bharat Varsh Bhag 05

SR No.: 034581
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1941
Total Pages: 436
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 145

ષષમ પરિચદ ]
શિલાલેખે
[ ૧૨૧
નહપાણના અંગ સાથે કે તેના વંશ સાથે તેને સંબંધ
નં. ૩૮-જુનાગઢને જ નથી; તેથી આ શિલાલેખમાં તેનું ઉદબોધન બીન રૂદ્રદામનને, માર્ગશીર્ષ માસના કૃષ્ણપક્ષની પ્રતિજરૂરી લાગ્યું છે. હવે સ્વામિ શબ્દ વિશે પુ. ૩ માં પદાનો (ધ્યાન રાખવાનું છે કે અન્યમાં જેમ સમય ચકણવંશીઓના સંબંધમાં અને શાતકરણિઓ વિશે દર્શાવાય છે તેમ આ શિલાલેખમાં ૭૨ ની સાલ ઉપરમાં શિલાલેખ નં. ૨૧, ૨૨ અને ૨૪ માં જે દર્શાવી નથી જ).
સ્પષ્ટિકરણ કરાયું છે તે નિયમે, આ નં. ૩૫ વાળા આ લેખનો ૨૦ તાત્પર્ય એટલે તે મશહુર છે કે શિલાલેખની મિતિ, નહપાણ મહાક્ષત્રપ હોવા છતાંયે તે આખી ને આખી અત્ર ઉતારવા જરૂર થી પોતે સ્વતંત્ર બનીને અવંતિનો રાજા બન્યો નહોતો જ્યાં અમારા મતફેર થાય છે તેજ કેવળ અ ટાંકીને તે પૂર્વેની, એટલે કે ૪૫ વર્ષ પૂરું થયા પછીના આઠ તેની ચર્ચા કરીશું. લખે છે કે "But the chief નવ માસની અવધિમાંની છે એમ સમજવું. importance of the inscription consists
in the information, which it affords as નં. ૩૬-૯ષભદત્તનો, સમય વિનાનો. to the history of Rudradāman and
"The immediate object of the ins- the events of his reign=yel 214d My cription is to record the grant of the મહત્ત્વ છે તેમાં રૂદ્રદામનને ઈતિહાસ અને તેના illage of Karjika for the support of રાજ્યના બનાવ વિશે જે માહિતી અપાઈ છે તેને the ascetics living in the caves of લીધે છે;” એમ કહીને લખ્યું છે કે “He was the Valtraka-a grant which was subse lord of–તે (નિચે જણાવેલ) પ્રદેશના સ્વામિ હત; quently renewed by Gautamiputra si તેનાં નામની ટીપમાં પૂર્વાપરાકરાવંતિ, અનૂપ, આનર્ત, Satakarni (v. sup. No. 9)=લેખની તાત્કાલિક સુરાષ્ટ્ર, મરૂ, ક૭, સિંધુ-સૌવીર, કુકુર, અપરાંત . નેમ, વલુરકની ગુફાઓમાં રહેતા સાધુઓના નિભાવ અને નિષાદ જણાવ્યાં છે; અને પછી લખ્યું છે કે માટે કાઈક ગામડું, દાનમાં દેવાની નોંધ વિશે છે- “And other territories gained by his આ દાન પાછળથી ગૌતમીપુત્ર શ્રી શાતકરણિએ કરીને valour, He conquered the Yaudhdheyas ચાલુ કર્યું હતું (ઉપર લેખ . ૯ જુઓ) and twice defeated Satakarni, the lord
કરછક-વલુરક વિગેરેની ચર્ચા પણ ઉપર થઈ of Daksinapath. He himself acquired ગઈ છે. મુખ્ય વાત જ એ છે કે સર્વ લેખોના the name of Mahāksatrapa=અને પિતાના દાનની પાછળ ધાર્મિક રહસ્ય સમાયેલું છે. નહીં કે બાહુબળથી અન્ય પ્રદેશો મેળવ્યા હતા. તેણે યૌધેરાજકીય૯.
યાઝને જીતી લીધા હતા અને દક્ષિણાપથના સ્વામિ
શાતકરણિને બે વખત હરાવ્યો હતો. (આથી કરીને) નં. ૩૭–કોર્સ
મહાક્ષત્રપનું બિરૂદ તેણે આપમેળે મેળવ્યું હતું.” આ ઋષભદત્તના પુત્ર દેવકને, સમયના નિર્દેશ બધું વર્ણન-પ્રદેશ ઉપર મેળવેલ જીત–રૂદ્રદામનને વિનાને, ખાસ જાણવા જેવું નથી.
નહીં પરંતુ સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનને લાગુ પડે છે. તે
(૧૯) પુ. ૪, ૫. ૨૧૭.
છત મેળવેલ કરવાથી, આધ્રપતિ નં. ૧૭ને દક્ષિણાપથપતિ, (૨૦) કા. આ. ૨. પ્ર. ૫. ૬૦.
અને નં. ૧૮ વાળાને દક્ષિણાપથેશ્વરનું બિરૂદ લાગ્યું હોવા છતાં () સ્વામિ એટલે તેમની માલિકી હતી, એટલું જ તથા નં. ૧૭ કરતાં નં. ૧૮વાળો ઘણે મેટા રાજવી થો સૂચવે છે; એટલે કે પ્રદેશ વારસામાં મળ્યા હતા, નહીં કે હોવા છતાં, ભૂલખાઇને નં. ૧૭ને માટે માની લીધો છે; તે કેવું conquered જીતી લીધા હતા. (આ પ્રમાણે Lord નો અર્થ અન્યાય કરનારું થઈ પડયું છે તે માટે જુઓ નં. ૧૭નું વૃત્તાંત)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat