________________
૧૦૨ ].
શિલાલેખ
[ એકાદશમ ખંડ
તથા તેના નિભાવ માટે પિસાજીપદક' નામે૩૩ ગામડું લેખના હાર્દ વિશે આટલી સામાન્ય ચર્ચા કરીને પ્રલુમાવીએ બક્ષીસ આપ્યાની નોંધ કરી છે.” આટલું હવે તેની ઐતિહાસિક બાજુ તરફ વળીશું. ડો. લખીને પ્રન્યકર્તાએ, રાણીબળશ્રીના પુત્ર ગૌતમીપુત્રના રેસન જણાવે છે કે, “The great historical પુત્ર તરીકે વાસિદ્ધિપુત્ર શ્રી પુલુમાવીને જણાવતો કઠે importance of the inscription consists બતાવ્યો છે. પરંતુ આપણે આગળ ઉપર સાબિત in the information which it gives as કરીશું કે વસિષ્ઠપુત્ર તે ગૌતમીપુત્રને પુત્ર નથી. પરંતુ to the extent of Gautamiputra's તેના મોટાભાઈને પુત્ર એટલે ભત્રીજો થાય છે. dominion and the events of his reign= બાકી રાણી બળશ્રીને પત્ર થતે તે વાત તે બરા- તે લેખનું મહાન ઐતિહાસિક મહત્વ, મૈતમીપુત્રના બર જ છે. બીજી હકીકત એ છે કે, જ્યાં ત્યાં સાધુઓ રાજ્યના વિસ્તારને લગતી તથા તેના રાજ્યના અન્ય અને તપસ્વીઓ માટે કોઈ ગામ (ગામડાની પેદાશ) બનાવને લગતી જે માહિતી તેમાં અપાઈ છે તેને પણ સાથે સાથે બક્ષીસ આપ્યાની જે વાત શિલા- લીધે છે. આ પરત્વે પિતાના વિચાર સંક્ષિપ્તમાં લેખમાં વિચારપૂર્વક જણાવવામાં આવે છે તે (પ્ર. પૃ. ૩૧, પારિ ૪ર જુઓ) જણાવી દીધા છે કે, સાબિતી આપે છે કે, પ્રાચીન સમયે રાજકર્તાઓ In Queen Bala-Sri's inscription Gauપિતાના ધર્મ પ્રત્યે કેવાં પ્રેમ-કાળજી અને ધગશ tamiputra is styled king of the ધરાવતા હતા (પુ રમાં સિક્કા પ્રકરણે દર્શાવેલી હકી- following countries –Asika, Asaka, કત સાથે સરખાવો). તેમ એ પણ સ્પષ્ટ થતું જાય Mulaka, Suratha, Kukura, Aparanta છે કે, પૂર્વકાળે ઋષિમુનીઓ કે આત્મચિન્તનાર્થે Anupa,Vidarba,Akara,Avanti (p. xxxiii); તલસતા અભ્યર્થીજને, વસતીમાં–સંસારમાં રહેલા Gautamiputra is further styled lord મનુષ્યના સંસર્ગમાં નહેતા રહેતા પણુ ગિરિશિખરો અને of the following mountains:-Vindhya, ગાકા જેવા એકાંત અને નિર્જન સ્થળામાં જ રહે. Rksvat or Resa Paripatra, Sahyadris, વાનું પસંદ કરતા હતા તથા તેમને નિભાવવા Krishnagiri, Maca, Sristana, Malaya, માટેનો બોજો વસતી કે પ્રજા ઉપર નહીં પણું રાજ્ય Mahendra, Setagiri and Cakora=રાણી ઉપર કે રાજકર્તા ઉપર જ રહેતા હતા.
બળશ્રીના શિલાલેખમાં નીચે જણાવેલ પ્રદેશના
(૮) દિન ૪૫૩૪૭૦૧૭
(૧) બી ભદ્રબાહુ મ. સ. ૧૫૬ થી ૧૭૦ (૨) સ્થૂલિભદ્ર ૧૭૦-૨૧૫=૪૫
(૯) સિંહગિરિ ૪૭૦-૫૪૮=૭૮
(આચ)મહાગિરિ () (આય સુહસ્તિ ૧૫-૨૪૫=૩૦
૨૪૫-૨૯૨૪૭ (સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનના ગુરૂ)
(૧૦) વેજ ૫૪૮-૫૮૪=ઈ. સ. ૨૧ થી ૫૭=૩૬=
(ચકારિ વિક્રમાદિત્ય તથા તેના પછી ત્રણ રાજાના સમકાલિન; જન્મ ઇ.
સ. પૂ. ૩૧) (૩૩) નીચેનો શિલાલેખ નં. ૧૪ જુઓ,
(૩૪) જૈનધર્મના તીર્થકરોના મોક્ષસ્થાને પણ આ કારણથી જ પાર્વતીય પ્રદેશમાં આવ્યાં સમજવાં (જીએ પુ. ૧ પૃ. ૭૬ ટી. નં. ૧૩ તથા સરખા પુ. ૨ માં પ્રિયદરિનના ખડક લેખવાળાં સ્થળ.
(૩૫) કે. . રે. 2. પૃ. ૫૦. (૩૬) આ પ્રદેશના તથા પર્વતનાં કેટલાંક નામ ભૂ
(પ-૧) (આર્ય)સુસ્થિ અને (આર્ચ)સુપ્રતિબદ્ધ
(બને મળી ૨૯૨ થી ૩૭૬૮૪). (૭) ઇદ્રનિ ૩૭૬-૪પ૩=૦૦
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com