________________
પંચમ પરિચ્છેદ ] શિલાલેખ
[ ૮૯ આટલી પ્રસ્તાવનાથી વાચકને સર્વ વસ્તુને તરત ખ્યાલ આવી જશે કે આ પરિચ્છેદમાંની સંકલના કયા ધોરણે કરવામાં આવી છે. વળી આંબવંશની હકીકત હોવા છતાં, જેમ રેપ્સન સાહેબે નહપાણ, રૂષભદત્ત, રૂદ્રદામન આદિના વૃત્તાંત ઉપર પ્રકાશ પાથરતા, શિલાલેખાને પણ જોડવાનું યથાયોગ્ય લેખ્યું છે તેમ અમે પણ તેવા શિલાલેખો ઉતાર્યા છે, કેમકે તેમ કરવાથી આંધ્રપતિઓની બાબતની મુશ્કેલીને ઉકેલ જેમ આવી જાય છે. તેમ, આ વધારાના લેખોમાં આવતા રાજ પતિઓને અંગે પણ થતું જતું દેખાય છે. -
શિલાલેખો
ઉપરના લેખના સમય પર તેમણે પ્ર. પૃ. ૧૯, નં. ૧–નાનાઘાટ
પારા ૨૧ માં ડે. મ્યુલરને મત ટાંકીને જણાવ્યું છે કે. આં. રે. પ્રસ્તાવના પૃ. ૪૫, પારિ. ૫૭ – કે, According to the epigraphical evi
The inscription is a record of dence, those documents may be placed sacrifices performed and of donations a little but not much later than Aśoka's made, to the sacrificing Brâhmans. It and Daśaratha's edicts. But what, in is set up by Queen Nāganikā, the my opinion, most clearly proves that wife of King Śri-Śātakarni, acting they belong to one of the first Andhras apparently as regent during the mi- is that their graphic peculiarities fully nority of her son, Veda Śrī= 4311 agree with those of the Nāsik insકરવામાં આવ્યા, તથા યજ્ઞો કરનાર બ્રાહ્મણને જે cription No. 1 of Kanha or Krsna's દાને દેવાયું તેને લગતી નોંધ આ શિલાલેખમાં કરવામાં reign=શિલાલેખ ઉપરના અક્ષરો જોતાં. તેને સમય આવી છે. તેની કર્તા રાણી નાગનિકા છે; રાજા અશોક અને દશરથના લેખે કરતાં જરાક મોડે– શ્રીશાતકરણિની તે રાણી હતી અને બનવાજોગ છે કે, પણ અતિ મોડે તે નહીં જં-કહી શકાશે; પણ મારા પિતાના સગીરપુત્ર વેદશ્રીના સમય દરમિયાન તેણીએ (ડ. રેગ્નનના) મત પ્રમાણે તે સ્પષ્ટપણે અધવંશના વાલીપણે કામ કર્યું હતું.
- આદિપુરૂષોના હોવાનું જણાય છે, કેમકે તે અક્ષરોનાં આ લેખમાં જે રાજવંશી વ્યક્તિઓનાં નામે આવ્યાં વળાંક વગેરે કહ ઉકે કષ્ણના રાજ્ય કેતરાવેલ છે તેમનાં સગપણને લગતું કે આ પ્રમાણે નાસિક શિલાલેખ નં. ૧ના અક્ષર સાથે સંપૂર્ણ રીતે તેમણે બનાવ્યું છે:
મળતા આવે છે. મતલબ કે. મ્યુલર સાહેબના મતથી રાયા સિમુખો સાતવાહનો કળલાય—મહારઠિ પોતે જુદા પડીને એમ જણાવે છે કે, નાનાવાટ
અંગિય કુલવધન લેખના અક્ષરે જોતાં, તેના કર્તાને સમયે રાજા કૃષ્ણના મહારઠિ ત્રનકયિરે સમયની લગભગનો જ છે.
વળી આ શિલાલેખ પરત્વે અન્યત્ર (જુઓ, જ. દક્ષિણાપથપતિ
દેવી નાગનિકા સિરિ શાતકનિ
ઍ. . . એ. સે. નવી આવૃત્તિ, પૃ. , પૃ. ૪૭)
આ પ્રમાણે ટીકા લખેલી મળે છે. The inscripવેદસિરિય
શતિ-સિમિત tion at Nanaghat is by the queen of - હસિરિ
Satkarani, the third king of this dynasty
(૧) આ નામો માટે, ષષમ પપિચ્છેદે, જુઓ.
૧૨
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com