________________
બાકીના રાજાઓ
[ પ્રથમ
કોઈ અદ્રક નામે રાજા થયો છે કે જેણે પિતાના તેથી કરીને જે સર્વ કથનને પૂરેપૂરો મેળ ઘટાવ રાજ્યના ૧૦ મા વર્ષની અને ૧૪ મા વર્ષની હોય છે, અને સર્વે વર્ણનને એકધારા બંધસાલમાં તે શિલાલેખો ઉતરાવ્યાનું લખાણ બેસતા કરવા હોય તે, અગ્નિમિત્ર પછી તુરતના કરેલ છે. એટલે સ્પષ્ટ થાય છે કે તે અદક રાજાનું નામ બળમિત્ર ઠરાવી,તેને સતરેક વર્ષ આપવા રાજાનું રાજ્ય પંદર વર્ષથી વધારે ચાલ્યું જ અને તે બાદ ભાનુમિત્ર નામના રાજા ઠરાવી તેના હોવું જોઈએ, જ્યારે મિ. વિન્સેન્ટ સ્મિથ હિસ્સે વિન્સેટ સ્મિથ સાહેબના કહેવા પ્રમાણે પિતાની અહિ.ઈ. ની ત્રીજી આવૃત્તિમાં કોઈ એકલા ભાગને ૩૨ વર્ષ ન આપતાં, તે ૩૨માંથી ભાગવત નામના રાજાના ભાગે ૩૨ વર્ષ પણ બળમિત્ર અથવા અદ્રકના ઉપર પ્રમાણે કપેલ સમર્પે છે. અને કેન ગ્રંથકાર પુષ્યમિત્ર-અગ્નિ- સતર વર્ષ બાદ કરી. બાકી રહેતાં પંદર વર્ષ મિત્રની પછી તરત જ બળમિત્રભાનુમિત્રના તેને ભાનુમિત્ર ઉ ભાગ ઠરાવીને તેના ખાતે નામ આપી, તે બન્નેના સંયુક્ત નામ સાથે ૬૦
ચડાવવા. આમ કરવાથી તે ભાગ અથવા ભાનુ વર્ષનો આંક મૂકે છે. એટલે કદાચ શિલાલેખ
મિત્રને મિનેન્ડરને સહયોગી-સમકાલીનપણે મહેલે અદ્રક તથા પુરાણકારને ભાગ અને વર્તતે પણ પૂરવાર કરી શકાય છે. ( જુઓ સ્મિથ સાહેબને ભાગવત, તેમ જ જૈન ગ્રંથકારોને
તેનું વર્ણન.) તે બાદ બાકી રહેતા ચાર રાજાઓ ભાનુમિત્ર, તે સર્વે એક જ વ્યક્તિ પણ હોય. માટે સાઠ વર્ષમાંથી બાકી ખૂટતા ૨૮ વર્ષ ત્યારે ત્રીજી બાજૂ ગ્રીક ઇતિહાસ ઉપરથી ૨૪ (૬૦–૩=૨૮) ઠરાવવાં. એટલે શુંગવંશને કાળ માલૂમ પડે છે કે તેમના સરદાર મિનેન્ડરને-મિરે- જે ૯૦ વર્ષ છે અને શુંગભૂત્ય સાથે ૧૧૨ ડરને કેઈક ઈંગવંશી રાજા સાથે ઇ. સ. પૂ. વર્ષનો છે તે સંપૂર્ણ થઈ ગયો કહેવાશે. ૧૫૦-૧૫૪ની આસપાસમાં લડાઈમાં ઊતરવું પડયું હવે આખા શુંગવંશની ૨૫–શુંગભૂત્ય હતું. વળી આપણે એક કરતાં વધારે વાર સાબિત અને શુંગવંશ સમેત-નામાવલી તથા સમયાવળી કરી ગયા છીએ, કે કઈ ગ્રંથકારોએ ખોટું કમવાર આપણે નીચે પ્રમાણે સુખેથી ગોઠવી નિવેદન કર્યું જ નથી, પણ માત્ર તેમની આલેખન શકીશું અને તે બાદ તેમના પ્રત્યેનાં જીવનદષ્ટિ ભિન્નભિન્ન ગણત્રીએ બંધાયેલી હોવાથી, ચરિત્ર જેટલે દરજજે લગ્ય છે તેટલે દરજજે તેમનું વર્ણન જુદું જુદું પડી જતું દેખાય છે. આલેખવા પ્રયત્ન કરીશું. નામ
મ. સ. ઈ. સ. પૂ. વર્ષ ટીપ્પણ શુંગભૂત્ય - ૩૦૧ થી ૩૨૩ ૨૨૬ થી ર૦૪- રર
૨૨૬ થી ૨૦૪
) ૩૦૧-૩૨૩
મૌર્યવંશી રાજાઓના
એ સેનાપતિ તરીકે૨૦૪ થી ૧૮૮
* શુંગભુત્ય.
વાનપ્રસ્થ અવસ્થામાં
પુષ્પમિત્ર
૩૨૩-૩૩૯
(૨૨) જુએ કે હિ. ઈ. પૃ. ૫૨૨. (૨૩) જુઓ આગળ ઉપર વંશાવળીનાં ટીપ્પણે. (૨૪) જુઓ આગળ ઉપર મિરેન્ડરનું જીવનવૃત્તાંત.
(૨૫ ) આ નામાવાળાઓ નીચે પ્રમાણે છે. અને તેમની સામે લખેલ ટેકાણે માલૂમ પડે છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com