Page Text
________________
પરિચ્છેદ ].
મોઝીઝ
૩૦૫
(૧) મોઝીઝ (Mauses); એઝ (Maues ): મેગ આ ત્રણે એક જ વ્યક્તિનાં નામ છે તે આપણે પૃ. ૩૦૨ ઉપર જણાવી ચૂક્યા ઇતિહાસપ્રાસદ્ધ બીના થઈ ગયેલી હેવાથી છીએ કે મિથ્રેડેટસ બીજ– ધી ગ્રેઈટ અથવા
તેની સિદ્ધિ-સિદ્ધિમાં ઉત- આરસેસ નવો-ના રાજ્ય પાર્ટીઅન સામ્રાજ્ય તેનાં રવાની જરૂરિયાત રહેતી અતિ વિસ્તારવંત થવા પામ્યું હતું. તે વખતે નામ નથી, એટલે આપણે પણ વિના શક પ્રજા ઉપર પાર્થીઅન સામ્રાજ્યનું કાયમનું તથા ચર્ચાએ તેને સ્વીકાર કરીને ઉપરીપણું ઠસાવી દેવાયું હતું. પણ મિથ્રેડેટસના સમય બીજા મુદ્દાની ચર્ચામાં ઉતરીએ. મરણ બાદ પાછા નબળા રાજાઓ આવતાં જ,
પહુવાઝ અને પલ્લવાઝ એક કાંઈ ગડબડ થવા પામી હોય તે બનવાજોગ જ પ્રજા માટે વપરાયેલા જુદા જુદા શબ્દો નથીઃ છે; કેમકે જે પ્રજાએ સ્વતંત્રતાની મજાતેમજ ઈન્ડ પાર્થીઅન્સ અને ઈન્ડો સિથિયન્સ પણ મીઠાં ફળ ચાખ્યાં હોય તેનાથી, કોઈની તાબેએક નથીઃ પણ મૂળ ગાદીપતિ ઇરાનના પદૂ- દારી કે સત્તાની ધૂન, લાંબે વખત જીરવી હવાઝ અથવા પાથીઆમાંથી સ્વતંત્રતા મેળવીને શકાય નહીં. તેથી તેમણે ચળવળ કરવા માંડી જુદા પડેલ તેમના ખંડિયા-રાજા અથવા હેય; એટલે સંભવ છે કે આ શક પ્રજા ઉપર જમીનદાર છે. આ બે મુદ્દા બહુ જ વિસ્તાર અમલ કરવાને મેઝીઝ નામના સરદારની નિમ. પૂર્વકના વિવેચનથી આપણે સ્પષ્ટ કરી બતા- કુંક થઈ હૈય, પછી તે નિમણુક ચાહે તે મિષેવ્યા છે. જો કે હજુ ઈડે પાર્ટીઅન્સ અને ડેટસના અમલે જ, રાજ્યને વિસ્તાર વધી ઇડેસિથિયન્સવાળો મુદ્દો કાંઈક વિશેષ સ્પ- જવાથી તેને લગતા પ્રાંત જુદો પાડીને રાજ્ય ષ્ટીકરણ માંગે છે; પણ જ્યાં સુધી સિથિય વહીવટ ચલાલવા માટે કરવામાં આવી હેય પ્રજાને ઇતિહાસ આલેખવા સુધી આપણે નથી કે ચાહે તે મિથ્રેડેટસના મરણ બાદ આ શક પહોંચ્યા ત્યાંસુધી ઇ સિથિયન્સમાંથી તેમની પ્રજાના પ્રાંતની રાજદ્વારી સ્થિતિ ઢચુપચુ થતાં, (ઇન્ડ પાર્ટીઅન્સ) ઓળખ કેમ છૂટી પાડવી તે તે ઉપર કાબૂ બેસારવા માટે કરવામાં આવી કેટલેક દરજજે સમજાવી ન પણ શકાય, એટલે ત્યાં હેય. બેમાંથી ગમે તે પ્રસંગ અનુકૂળ થયો હેય, સુધી આપણું જિજ્ઞાસાને કાબૂમાં રાખવી પડશે. પણ મોઝીઝને કાંઈક સત્તા આપી થોડા અંશે છતાં ઈન્ડો પાથઅન્સના આ પરિચ્છેદે જે કાંઈ પણ પાથીઆના શહેનશાહના એક મુખ્ય આપણે કરી શકીશું તે એટલું જ કે, જ્યાં અમલદાર જેવો-ક્ષત્રપ દરજજાને બનાવ જ્યાં તેવી હકીકત આવશે ત્યાં ત્યાં અંગુલિ. વામાં આવ્યો હતો ખરે જ વિશેષ સંભવ પ્રથનિર્દેશ કરવા ચૂકીશું નહીં. આ સ્થિતિએ મને સંગ હવા તરફ જાય છે; કેમકે, પહેાંચવાથી આપણને હવે ઉમેદ રહે છે કે, પ્રાંત જુદો પાડીને છૂટો વહીવટ કરવો હોય ઇ-ડે પાર્ટીઅન શહેનશાહનાં વૃત્તાંત લખવામાં તે જ સ્વતંત્ર અમલદાર નીમવો પડે; નહીં કે મોટા ભાગે સરળતા થઈ પડશે.
ડામાડોળ સ્થિતિ થઈ પડી હોય ત્યારે કાબ બેસા(૧) જ્યાં તે પ્રસંગ ઊભે થરો ત્યાં આ ટીકાની સાક્ષી આપવામાં આવશે,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034579 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Bhag 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 31 MB |