________________
રસનિરૂપણ.
૨૯૯
उत्तम પ્રિયતમાને કંપાયમાન નિરખી ચતુરાઈથી તેનું માન છેડા વવાના ઉપાય જનાર પુરૂષને ઉત્તમ કહે છે.
યથા. કેપિત જોઈ કામા, ઇલાજ કરતા તુરત રસિકરાજ; ગ્રહીં કપોલ દ્રગ ભૂતા, કહે શું અંજન ફેલાયું આજ
मध्यम પ્રિયતમાને માનમાં ભરાએલી જે જે પુરૂષ સમાન રહે છે તેને મધ્યમ કહે છે.
યથા. કેપે ભરાઈ કામા, ઉમે નાથ અબેલ રહી છે; હાથ ગ્ર હસી હેતે, ઉઠી શ્રૃંગાર સજવા લાગી જાશે.
अधम ભય લજજારહિત પુરૂષને મધમ કહે છે.
યથા. નિર્લજ વારથી સ્વામી, એથી હું સખી સદા બળું મનમાં છુપી પૃથે મુજ છાતી, હું બેઠી હોઉં જ્યાં ગુરૂ જનમાં.
धीरल लत શૃંગારરસ પ્રધાન પુરૂષને ધોત્રિત કહે છે.
યથા. હાલાં ભૂષણ વસને, ઉજવળતા પ્રિય મિત્ર સંગ નેડ; વિષય લાલસા ઉરમાં, પ્રમદા યારી સદા સ્વચ્છ દેહ.
धीरोद्धत વૈદ્રરસ પ્રધાન પુરૂષને ધારદ્રત કહે છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
