________________
વિગ્રહગતિ-સમાપન્ન પણ હોય છે અને અનેક જીવ વિગ્રહગતિના અભાવવાળા (સ્થાન સ્થિત) પણ હોય છે. એકેન્દ્રિય જીવોમાં પણ અનેક જીવ વિગ્રહગતિ પ્રાપ્ત અને અનેક જીવ અવિગ્રહગતિ પ્રાપ્ત હોય છે.
નારકોની અપેક્ષાએ ત્રણ ભંગ : સામાન્ય જીવોની અપેક્ષાએ નારકોની સંખ્યા અલ્પ છે. તેમજ તેના વિરહકાલના સમયે એક પણ જીવ વિગ્રહગતિમાં હોતો નથી. તેથી તેના ત્રણ ભંગ આ પ્રમાણે થાય છે
(૧) સર્વ જીવ અવિગ્રહ ગતિ સમાપન્ન હોય. વિગ્રહ ગતિમાં કોઈ ન હોય (ર) કદાચિત એક જ જીવ વિગ્રગતિ સમાપન્ન અને અનેક જીવ અવિગ્રહગતિ સમાપન્ન હોય (3) કદાચિત અનેક જીવ વિગ્રહગતિ સમાપન્ન અને અનેક જીવ અવિગ્રહગતિ સમાપન્ન હોય. નૈરયિકોની જેમ સર્વ દંડકોમાં (એકેન્દ્રિયને છોડીને) ત્રણ ત્રણ ભંગ થાય છે.
દેવનું ચ્યવન અને ગ્લાનિભાવ : દેવના સાત વિશેષણ : (૧) મહદ્ધિક : વિમાન અને પરિવાર આદિ અદ્ધિ સંપન્ન (ર) મહાદ્યુતિવાન : મહાન દીપ્તિમાન (૩) મહાબલ: શારીરિક બલ સંપન્ન (૪) મહાયશ : યશસ્વી, જેની ખ્યાતિ ત્રણે લોકમાં થઈ હોય તેવા (૫) મહીસોચ્છે મહાન સુખ-સુવિધા સંપન્ન (૬) મહાનુભાવ : અનુભાવનો અર્થ છે સામર્થ્ય – જેનામાં શાપ અને અનુગ્રહનું તેમજ વિવિધ રૂપોના નિર્માણનું અચિંત્ય સામર્થ્ય હોય તે.
(૭) અવ્યુત્ક્રાન્તિક ચ્યવમાન : વ્યુત્કાન્તિનો અર્થ શ્રુતિ અથવા મરણ અને વ્યુત્ક્રાંતિનો અર્થ છે- જે મૃત્યુને પ્રાપ્ત નથી પરંતુ વ્યવમાન = અલ્પ સમયમાં
પર
