________________
પણ થાય છે. ત્યારે સનસ્કુમારેન્દ્રનું મનથી સ્મરણ કરે. તે ઈન્દ્ર આવીને વિવાદનું સમાધાન કરે છે. તે બંને સ્વીકારે છે.
સનસ્કુમારેન્દ્ર : આ ત્રીજા દેવલોકના ઈન્દ્ર છે તે ભવ્ય, સમ્યગ દ્રષ્ટિ, પરિત્ત સંસારી, સુલભ બોધિ અને એકાવતારી છે અને તે સાત સાગરોપમની સ્થિતિ પૂર્ણ કરી, મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં જન્મ ધારણ કરીને સિદ્ધ થશે. તેણે પૂર્વભવમાં ચતુર્વિધ સંઘની કલ્યાણ કામના કરીને તથા પ્રકારની યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરી છે.
આ રીતે દેવની દ્ધિ અને વૈક્રિયશક્તિ વિષયક પ્રશ્નોત્તર 'મોકા' નગરીમાં થયા હતા.
અમરેન્દ્રની ઋદ્ધિ દેવોના ૧૦ પ્રકાર : દેવોમાં પદ, પ્રતિષ્ઠા, સત્તા આદિની અપેક્ષાએ તરતમતા હોય છે. તેથી તેના દસ પ્રકાર છે :
(૧) ઈન્દ્ર : સામાનિક આદિ સર્વ પ્રકારના દેવોના સ્વામી ઈન્દ્ર કહેવાય છે. તે અન્ય દેવોથી વિશિષ્ટ શક્તિ સંપન્ન તેમ જ અણિમાદિ લબ્ધિથી સુશોભિત હોય છે.
(ર) સામાનિક : આજ્ઞા અને ઐશ્વર્ય સિવાય આયુષ્ય, બલ, વીર્ય, પરિવાર, ભોગ-ઉપભોગની સામગ્રીમાં ઈન્દ્રની સમાન હોય, તેને સામાનિક દેવ કહે છે.
(૩) ત્રાયશ્ચિંશ જે દેવ મંત્રી અને પુરોહિતનું કાર્ય કરે છે, તેને ત્રાયશ્ચિંશ કહે છે. તેની સંખ્યા ૩૩ જ હોય છે. (૪) પારિષદ (પરિષદ) : ઈન્દ્રના મિત્ર સમાન હોય તેને પારિષદ્ય દેવ કહે છે. (૫) આત્મરક્ષક : ઈન્દ્રના અંગરક્ષક દેવોને આત્મરક્ષક કહે છે. ઈન્દ્રને કોઈ પણ પ્રકારના અનિષ્ટની શક્યતા નથી, તેમ છતાં કર્તવ્યપાલન કરવા આત્મરક્ષક દેવો હંમેશાં શસ્ત્રસજ્જ બનીને ઈન્દ્રની ચારે તરફ ઊભા રહે છે.
૧૦૦
