________________
(૬) લોકપાલ : સીમાની રક્ષા કરે તેને લોકપાલ કહે છે. (૭) અનીક : સૈનિકનું કામ કરે તેને અનીક અને જે સેનાપતિનું કામ કરે તેને અનીકાધિપતિ કહે છે. (૮) પ્રકીર્ણક : જે દેવ નગરજનોની સમાન હોય તેને પ્રકીર્ણક કહે છે. (૯) આભિયોગિક : જે દેવ દાસની સમાન હોય તેને આભિયોગિક કહે છે. (૧૦) કિલ્વિષી : જે દેવ ચાંડાલની સમાન હોય તેને કિલ્વિષી કહે છે.
વ્યંતર અને જ્યોતિષી દેવોમાં લોકપાલ અને ત્રાયસ્વિંશક જાતિના દેવ હોતા નથી. શેષ આઠ પ્રકાર જ હોય છે. વૈમાનિકમાં બાર દેવલોક સુધી આ દશ ભેદ હોય છે. તે પછી સર્વ દેવ અહમિંદ્ર છે.
અમરેન્દ્રની વૈક્રિય શક્તિ : તે પોતાના [સ્વશરીર પ્રતિબદ્ધ] વૈક્રિયકૃત રૂપો દ્વારા સંપૂર્ણ જંબૂદ્વીપને વ્યાપ્ત કરી શકે છે. તેમજ અસંખ્ય દ્વીપસમુદ્ર સુધીના ક્ષેત્રોને વ્યાપ્ત કરવાનું તેનું સામર્થ્ય છે.
વિક્રિયા-વૈક્રિય શક્તિ : જે શક્તિથી એક-અનેક, દ્રશ્ય, અદ્રશ્ય આદિ અનેક રૂપો બનાવી શકાય, તેવી વિવિધ પ્રકારની ક્રિયાને વિક્રિયા અથવા વૈક્રિય શક્તિ કહે છે. નારકી, દેવ, વૈક્રિયલબ્ધિ સંપન્ન મનુષ્યો, તિર્યય પંચેન્દ્રિય અને વાયુકાયને આ પ્રકારની લબ્ધિ હોય છે.
વિકુર્વણા કરવાની પદ્ધતિ : અમરેન્દ્ર ઉત્તર વૈક્રિય શરીર બનાવવા વૈક્રિય સમુઘાત કરી, આત્મપ્રદેશોને બહાર કાઢી, સંખ્યાત યોજનનો દંડ બનાવે છે. તે દંડ જાડાઈમાં શરીર પરિમાણ અને લંબાઈમાં સંખ્યાત યોજનાનો હોય છે. તે કર્કેતન, રિષ્ટ આદિ રત્નોના સ્થૂલ પગલો ખંખેરીને, સૂક્ષ્મ અને સારભૂત પુદુ ગલોને ગ્રહણ કરીને, તેમાંથી અસુરકુમાર દેવ-દેવીઓના અનેક રૂપોની વિદુર્વણા કરે છે.
૧૦૧
