Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 780

યોગદષ્યિસમુચ્ચય
પ્રદેશે આત્મપુરુષાર્થરૂપ હાથ ફેરવવાથી આખું ચક્ર ગતિમાન થાય છે. અથવા જેમ ઘડિયાળનું એક ચક્ર ચાલે, એટલે એની સાથે ગાઢ સંકળાયેલા બીજા બધાં ચક્ર પણ ચાલવા માંડે છે, અને આખું ઘટિકાયંત્ર ચાલુ થાય છે; તેમ ગચકનું એક ચક્ર ચાલવા માંડતાં, એની સાથે ઘનિષ્ઠ રીતે સંકળાયેલા બીજા બધાં ચક્ર આપોઆપ ચાલવા માંડે છે, અને આમ આખું ગચક્ર યંત્ર ચાલુ થાય છે. અને ચાલુ થયેલું ઘટિકાયંત્ર જેમ અમુક દિશા ભણી જ ગતિ કરે છે, તેમ આ ચાલુ થયેલું પ્રવૃત્તચક્ર યંત્ર પણ સાધ્ય એવી સિદ્ધદશાની દિશા ભણી જ પ્રગતિ કરે છે. દાખલા તરીકે–:
“અહિંસા વેગ આત્માથી સ્પર્શવામાં આવતાં, અહિંસામાં પ્રવૃત્તિ કરતાં, તેની સાથે સત્યાદિ બીજા વેગ પણ સ્પર્શાઈ જાય છે, ચાલુ થઈ જાય છે, કારણ કે તે સત્યાદિ
પણ અહિંસાના અંગભૂત સંરક્ષક હેઈ, તેનું પાલન થતાં અહિંસાનું પણ અહિંસાદિની પાલન થાય છે, અને ભંગ થતાં અહિંસાનો પણ ભંગ થાય છે. (૧) સંકલના કારણ કે અહિંસા એટલે રાગ-દ્વેષ–મહાદિ વિભાવથી આત્મસ્વરૂપનું
હિંસન ન થવા દેવું, ઘાત ન થવા દેવી, તે છે. અને પર વસ્તુને પોતાની કહેવી તે અસત્ય છે, તે પણ આત્મ સ્વરૂપની ઘાત હોવાથી સાચો અહિંસક કદી વદે જ નહિં. પર વસ્તુનું અપહરણ કરવું તે ચોરી છે, તે પણ સ્વરૂપની હિંસા હોવાથી અહિંસક કદી કરે જ નહિં. પરવસ્તુ પ્રત્યે વ્યભિચરણ કરી તેનો આશ્લેષ કર, ભેટવું તે પણ સ્વરૂપનું હિંસન હેઈ અહિંસક કદી કરે જ નહિં પર વસ્તુનું પરિગ્રહણ પણ મૂર્છા-મમત્વરૂપ હેઈ આત્મસ્વરૂપની ઘાત છે, માટે ખરેખરો અહિંસક તે પરિગ્રહ ગ્રહે જ નહિં. આમ જે અહિંસક હોય તે સત્યાદિ અવશ્ય પાળે જ, અને સત્યાદિ પાળે તે જ સાચે અહિંસક હોય. જે અહિંસક હોય તે અસત્યાદિ સેવે જ નહિં, અને જે અસત્યાદિ સેવે તે અહિંસક હોય જ નહિં. આમ અહિંસા-સત્યાદિની પરસ્પર અવિનાભાવ સંબંધરૂપ વ્યાતિ છે, એટલે અસત્યાદિ સ્વરૂપને ભંગ કરનાર હોવાથી અહિંસાનો ભંગ કરનારા હોય છે, માટે અહિંસક મેગી તેને વજે જ છે. (૨) તેમ “સત્ય” યોગને જે ગ્રહે છે, તે કદી પર વસ્તુને પિતાની છે એમ કહે જ નહિ, સને અસત્ અને અસતને સત્ કદી કહે જ નહિ, પણ સદાય સને સત્ ને અસતને અસત જ કહે. એટલે રાગાદિથી સ્વરૂપની ઘાત કરવારૂપ હિંસા કરવી તે અસત્ હેવાથી, સતવાદી તે કદી આચરે જ નહિં. ને આચરે તે તે સવાદી નથી. પર વસ્તુના અપહરણરૂપ અદત્તાદાન તે કરે નહિં, કારણ કે તેમ કરવું તે સત્ના ભંગરૂપ છે. સ્વરૂપ છોડીને પરવસ્તુ પ્રત્યે વ્યભિચાર–સંશ્લેષ તે કરે નહિ, કારણ કે તે સત્ વસ્તુને ત્યાગ કરવા બરાબર છે. પારકી વસ્તુ પ્રત્યે આત્મબુદ્ધિરૂપ મૂછ કરીને તે પરિગ્રહ ગ્રહે જ નહિં, કારણ કે તેમ પારકી વસ્તુ પચાવી પાડવાનું કરવું તે હડહડતું અસત્ય છે. તે જ પ્રમાણે અસ્તેય આદિ માટે સમજી લેવું. (જુઓ કાવ્ય, પૃ. ૧૦૬, ૧૦૭)

Translation AI Generated

## Yoga Dasya Samuchaya

The act of turning the hand, which is the form of self-effort, sets the entire cycle in motion. Just as one cycle of a clock starts, all the other cycles closely connected to it also begin to move, and the entire clockwork starts functioning; similarly, when one cycle of the Gachka starts, all the other cycles intimately connected to it automatically start moving, and thus the entire Gachka mechanism starts functioning. And just as the started clockwork moves in a certain direction, so too does this started active cycle mechanism progress towards the attainable state of Siddha. For example:

"When non-violence is touched by the soul, when one acts in non-violence, other virtues like truthfulness, etc., are also touched and activated, because they are the inherent protectors of non-violence. When they are followed, non-violence is also followed, and when they are violated, non-violence is also violated. (1) This is because non-violence means not allowing the self-nature to be harmed or destroyed by passions, hatred, pride, etc. And claiming another's property as one's own is falsehood, which is also a destruction of the self-nature, so a true non-violent person will never lie. Stealing another's property is theft, which is also violence against the self-nature, so a non-violent person will never steal. Engaging in adultery with another's spouse, embracing them, is also a violation of the self-nature, so a non-violent person will never do it. Acquiring another's property is also a form of delusion and attachment, which is a destruction of the self-nature, so a truly non-violent person will not acquire possessions. Thus, whoever is non-violent will certainly follow truthfulness, etc., and whoever follows truthfulness, etc., is truly non-violent. Whoever is non-violent will not indulge in falsehood, etc., and whoever indulges in falsehood, etc., is not non-violent. Thus, there is a mutual inseparable relationship between non-violence, truthfulness, etc., meaning that those who violate truthfulness, etc., are also violating non-violence, so a non-violent person will avoid them. (2) Similarly, whoever embraces the Yoga of "truth" will never say that another's property is theirs, will never call falsehood truth and truth falsehood, but will always call truth truth and falsehood falsehood. Therefore, since committing violence, which is the destruction of the self-nature through passions, etc., is falsehood, a truthful person will never commit it. And whoever commits it is not truthful. They will not commit the act of stealing another's property, because doing so is a violation of truth. They will not engage in adultery with another's spouse, abandoning their own self-nature, because it is equivalent to abandoning the true self. They will not acquire another's property with a sense of self-ownership, because to claim another's property as one's own is a blatant falsehood. The same understanding applies to non-stealing, etc. (See Kavya, pp. 106, 107)"