Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 769

ઉપસંહાર: કલોગીનાં લક્ષણ, સર્વત્ર અપી, દશનાગ્રહ અભાવ
(૬૯૩) મધ્યસ્થનું મનરૂપી વાછડુ યુક્તિરૂપી ગાયને અનુસરે છે–પાછળ પાછળ જાય છે ! (જુઓ ફૂટનોટ લેક પૃ. ૩૨૮-૩ર૯).
આવો મતાગ્રહ એકાંતવાદીને જ હોય છે, કારણ કે તે કોઈ એક અમુક નયને જ પકડી બેસે છે, અને “વહોરાવાળા નાડા” ની જેમ તેને જ હઠ પકડી રાખે છે! એટલે
કે તે મતાથી હોય છે. દાખલા તરીકે કઈ વ્યવહાર નયનો જ આગ્રહી મતાથ ને હોય છે, તે કેઈ નિશ્ચય નયને જ આગ્રહી હોય છે. કોઈ જ્ઞાનને આત્માથી જ આગ્રહી હોય છે, તે કઈ ક્રિયાને જ આગ્રહી હોય છે. કેઈ એકાંત
નિત્ય પક્ષને જ આગ્રહી હોય છે, તે કોઈ એકાંત અનિત્ય પક્ષને જ આગ્રહી હોય છે. આમ મતાથી એકાંતવાદીને પોતપોતાના મતને અભિનિવેશ-આગ્રહ હોય છે. પણ આત્માથી અનેકાંતવાદીને તે કઈ પણ આગ્રહ હેતે નથી, કારણ કે તે નયના સ્વરૂપને સારી પેઠે જાણે છે કે પ્રત્યેક નય પિતપતાની અપેક્ષાએ પિતાની નય. મર્યાદામાં સારો છે, પણ પર અપેક્ષાએ ખેટે છે, માટે કઈ પણ નયને એકાંત આગ્રહ કરે તે ખોટો છે, મિથ્યા છે, એમ જાણતે હોઈ તે કદી પણ કોઈ એક નયનો આગ્રહ કરતો જ નથી, અને વ્યવહારનય-નિશ્ચય નયની યથાયોગ્ય મર્યાદા સ્વીકારી બનેને સમન્વય ( Reconciliation) સાધે છે. એટલે નિશ્ચયવાણું સાંભળી તે કાંઈ સાધન છેડી દેતે નથી, પણ નિશ્ચયને લક્ષમાં રાખી તે તે જ સાધન કરે છે.
“નિશ્ચય વાણી સાંભળી, સાધન તજવાં નય;
નિશ્ચય રાખી લક્ષમાં, સાધન કરવાં સોય.” –શ્રી આત્મસિદ્ધિ. વળી દર્શન વિષયમાં પણ તેને કઈ પણ મત-દર્શનને આગ્રહ હેતે નથી; કારણ કે સ્વાવાદદશી હોઈ તે, તે તે દર્શન પોતપોતાના નયની અપેક્ષાએ, કથંચિત
કઈ અપેક્ષાએ સાચા છે, એમ “સ્વાત' પદનો ન્યાસ કરીને તે દર્શનાગ્રહ સમાધાન કરે છે. તે તે દર્શનેને તે જિનદર્શનના અંગભૂત જાણે અભાવ છે. એટલે તસંબંધી પણ તેને કેઈ આગ્રહ સંભવ નથી. (જુઓ
પૃ. ૫૮-૫૯, પૃ. ૪૨૩) આમ સાંકડી એકાંત દષ્ટિને અભાવ હોવાથી અને વિશાલ અનેકાંતદષ્ટિને સદ્ભાવ હોવાથી આ આત્માથી કુલગીને મતાગ્રહને સર્વથા અભાવ હોય છે. તે તે જ્યાં ત્યાંથી “સને જ ગ્રાહક હેઈ, સર્વત્ર સદ શને જ ખોળે છે; એને મતનું કામ નથી, “સત્ 'નું જ કામ છે. અને આમ તેને સર્વથા ગ્રહને અભાવ હોય છે, એટલે કેઈ પણ દર્શનવાદી પ્રત્યે તેને કદી પણ દ્વેષ ઉપજતો નથી. તેને મન તે તે સર્વ પિતાના સાધર્મિક આત્મબંધુઓ છે. તે તે એટલે સુધી ભાવે છે કે–સર્વ આત્માએને સ્વભાવ ધર્મ એક જ છે, એટલે સમાનધમી હોવાથી આ સર્વ આત્માઓ હારા સાધર્મિક ભાઈઓ છે. એવી પરમ ઉદાર ભાવનાથી તેને સર્વ ભૂતમાત્ર પ્રત્યે મૈત્રી

Translation AI Generated

## Conclusion: The characteristics of a Kulagi, the absence of attachment everywhere, the absence of attachment to any particular view.

(693) The calf, which is the mind of the Kulagi, follows the cow, which is the strategy, it goes behind it! (See footnote, page 328-329).

Such attachment is only found in an isolationist, because they cling to a particular view, and like a "Vohra's rope," they hold onto it stubbornly! That is, it is from the mind. For example, someone who is attached to a particular practical view, is attached to a particular decisive view. Someone who is attached to a particular knowledge from the soul, is attached to a particular action. Someone who is attached to a particular eternal aspect of isolation, is attached to a particular non-eternal aspect of isolation. Thus, from the mind, the isolationist has attachment to their own views. But from the soul, the non-isolationist has no attachment to anything, because they know the nature of the view well, that every view is good in relation to its father, but is wrong in relation to others. Therefore, it is wrong, it is false, to be attached to any particular view. Knowing this, they never cling to any one view, and accept the appropriate limits of practical and decisive views, and achieve reconciliation. Therefore, when they hear something decisive, they do not abandon their means, but keeping the decision in mind, they use the same means.

"Having heard the decisive word, do not abandon the means;
Keeping the decision in mind, use the means." - Shri Atmasiddhi.

Moreover, in matters of philosophy, they are not attached to any particular view or philosophy; because they are self-realized, they know that those philosophies are true in relation to their own view, and in relation to some other view, they are true. By applying the "self" principle, they reconcile their attachment to philosophies. They know that those philosophies are part of the Jina philosophy, and they are not lacking. Therefore, they are not attached to anything in this regard. (See page 58-59, page 423).

Thus, because of the narrowness of the isolationist's vision, and the vastness of the non-isolationist's vision, from the soul, the Kulagi has a complete absence of attachment to the mind. They are a seeker of truth everywhere, they search for the good everywhere; they do not have the work of the mind, they have the work of the "truth." And thus, they have a complete absence of attachment, so they never develop hatred towards any philosopher. In their mind, they are all fellow spiritual brothers and sisters of the same father. They feel that all souls have the same natural dharma, so because of this equality, all these souls are our spiritual brothers and sisters. With this supreme generous feeling, they have friendship towards all beings.