Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 651

પ્રભા દષ્ટિ : પુણ્યાક્ષી સુખ તે દુખ, ધ્યાનસુખ આત્માધીન
(૫૭૫) ક્ષેત્રમાં પાછા જવારૂપ પ્રતિક્રમણ કરે છે, પુનઃ પરક્ષેત્રમાં નહિં જવાનું પ્રત્યાખ્યાન
કરે છે, સ્વરૂપમાં સમવસ્થિત રહી શુદ્ધ સામાયિકરૂપ આત્મસ્વભાવને પ્રતિકમણુ” ભજે છે; સ્વસ્વરૂપના સ્પર્શનરૂપ સાચું આત્મવંદન કરે છે; “નમે કર્યો છૂટકે મુજ ! નમો મુજ !” એમ આત્મસ્તુતિની પરમ ધન્ય યોગ્યતાને
પ્રાપ્ત થાય છે, અને “કાયાની વિસારી માયા, સ્વરૂપે શમાયા એવા નિગ્રંથના પંથને પામે છે, અર્થાત્ દેહ છતાં દેહાતીત દશાને પામી નિરંતર કાયેત્સર્ગ ભાવને સાધે છે;–ત્યારે આ આત્મા સ્વાધીન–આત્માધીન એવા પરમ સુખને અનુભવે છે. અને આવી આ કાર્યોત્સર્ગ દશાને પામેલે આ દષ્ટિમાં સ્થિત યેગી તે પરવશપણાથી દુખસ્વરૂપ એવા સર્વ વિષયને ત્યાગ કરે છે, અને સ્વવશપણાથી સુખસ્વરૂપ એવા શુકલ આત્મધ્યાનને આશ્રય કરે છે, તેથી તે પરમાનંદ લહરીઓમાં નિરંતર નિમજજન કરે છે.
SR
पुण्यापेक्षमपि ह्येवं सुखं परवशं स्थितम् ।। ततश्च दुःखमेवैतत्तल्लक्षणनियोगतः ॥ १७३ ॥ પુણ્ય અપેક્ષક સુખ પણ પરવશ સ્થિત છે આમ;
તસ લક્ષણ નિયગથી, દુઃખ જ એહ તમામ. ૧૭૩. અર્થા–એમ પુણ્યની અપેક્ષાવાળું સુખ પણ પરવશ સ્થિત છે, અને તેથી કરીને આ તેના લક્ષણના નિયેગથી દુઃખ જ છે. (અને ધ્યાનજન્ય સુખ જ તાવિક સુખ છે.)
વિવેચન એમ ઉપર કહી તે નીતિ પ્રમાણે પુણ્યની અપેક્ષાવાળું સુખ પણ પરવશ રહ્યું છે, કારણકે પુણ્યનું પરપણું છે, એટલે તે પણ તેના લક્ષણના નિયોગથી દુઃખ જ છે. તેથી આમ ધ્યાનજન્ય સુખ એ જ તારિક સુખ છે, કારણ કે તેનું અપરાધીનપણું છે અને કર્મ– વિયેગ માત્રથી ઉપજવાપણું છે.
ઉપરમાં જે સામાન્ય નિયમથી કહ્યું કે જેટલું પરવશ છે તેટલું બધુંય દુઃખ છે, અને સ્વવશ છે તેટલું બધુંય સુખ છે, તે નિયમની નીતિ પ્રમાણે જે સુખમાં પુણ્યની અપેક્ષા
વૃત્તઃ-guથાપિ –પુણ્યાક્ષી પણ, પુણ્યની અપેક્ષાવાળું પણ, ઘર-એમ, ઉક્ત નીતિથી, મુર્ણ વાં થિરમ્-સુખ પરવશ સ્થિત છે, પુણ્યના પરપણને લીધે તતદુ:ખેવૈતત તર્થક્ષનિયોત –અને તેથી કરીને આ તેના લક્ષણ નિયામને લીધે દુખ જ છે. તેથી મામદશાનશું તાત્તિ પુર્વ-ધ્યાનજન્ય એ જ તારિક સુખ છે-અપરાધીનપણને લીધે, કર્મવિગ માત્ર જન્યપણાને લીધે [ ધ્યાન રારિ સુવનએ પાઠાંતર છે.]
–શ્રી અધ્યાત્મસાર

Translation AI Generated

**Prabha Drishti:** The virtuous eye sees both happiness and sorrow as transient, while the happiness of meditation is self-controlled.
(575) It performs **pratikraman** (retraction) as a return to the field, and rejects going back to the other field. It remains balanced in its form and performs **samayik** (self-restraint) as its true nature. It performs true self-worship by touching its own form. It attains the supreme blessedness of self-praise, saying, "I bow to myself, I bow to myself!" It attains the path of the **Nigantha** (Jain ascetic), who has forgotten the body and is absorbed in its form, meaning it attains a state beyond the body while still having a body, and constantly practices **kayotsarga** (non-attachment to the body). Then this soul experiences the supreme happiness that is self-controlled. And this **yogi** (practitioner) who has attained this state of **karyotsarga** (action-restraint) abandons all objects of attachment, which are the source of sorrow, and takes refuge in the pure self-meditation, which is the source of happiness. Therefore, it constantly immerses itself in the waves of supreme bliss.

**SR**
Even the happiness that is desired for the sake of virtue is transient. Therefore, according to the nature of its characteristics, it is only sorrow. (173)
Meaning: Even the happiness that is desired for the sake of virtue is transient, and therefore, according to the nature of its characteristics, it is only sorrow. (And the happiness that arises from meditation is the only true happiness.)

**Commentary:** According to the above-mentioned principle, the happiness that is desired for the sake of virtue is also transient, because virtue is external. Therefore, it is also only sorrow, according to the nature of its characteristics. Therefore, the happiness that arises from meditation is the only true happiness, because it is self-controlled and arises only from the detachment from karma.

The above-mentioned general principle states that whatever is transient is sorrow, and whatever is self-controlled is happiness. According to this principle, the happiness that is desired for the sake of virtue is transient, because virtue is external. Therefore, it is only sorrow, according to the nature of its characteristics. Therefore, the happiness that arises from meditation is the only true happiness, because it is self-controlled and arises only from the detachment from karma.

**Vritti:** Even the happiness that is desired for the sake of virtue is transient, because virtue is external. Therefore, it is only sorrow, according to the nature of its characteristics. Therefore, the happiness that arises from meditation is the only true happiness, because it is self-controlled and arises only from the detachment from karma.

**- Shri Adhyatma Saar**