Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 580

(૫૦૪)
ગદષ્ટિસમુચ્ચય શક્તિની નિરુદ્ધતાથી મરતે નથી; તેમ અજ્ઞાનીઓને રાગાદિ ભાવેના સદૂભાવથી બંધકારણ એ પૂર્વ કર્મને ઉદય ઉપભેગવતાં છતાં, અમોઘ જ્ઞાનસામર્થ્યવડે કરીને રાગાદિ ભાને અભાવ સતે તેની શક્તિની નિરુદ્ધતાથી જ્ઞાની બંધાતો નથી.-આમ જ્ઞાનનું સામર્થ્ય છે. (૨) જેમ મધ પીતે પુરુષ અરતિભાવે કરીને મદવાળો થતો નથી, તેમ દ્રવ્યના ઉપભેગમાં અરત એ જ્ઞાની બંધાતું નથી. કોઈ પુરુષ મદ્ય પ્રતિ તીવ્ર અરતિભાવ પ્રવર્તતે હેઈ મદ્ય પીતાં છતાં તીવ્ર અરતિના સામર્થ્યથી મદવાળે થતું નથી, તેમ રાગાદિ ભાવના અભાવે સર્વ દ્રવ્યોગ પ્રતિ તીવ્ર વિરાગભાવ પ્રવર્તતે હોઈ, વિષયે ઉપભેગવતાં છતાં, જ્ઞાની તીવ્ર વિરાગભાવના સામર્થ્યથકી, બંધાતો નથી.–આ વૈરાગ્યનું સામર્થ્ય છે.”
આમ તીર્થંકરાદિ સમ્યગદષ્ટિ સમર્થ જ્ઞાની પુરુષની વાત ન્યારી છે. તેઓ પૂર્વ કર્મથી પ્રેરાઈને પ્રારબ્ધોદયથી સંસારમાં રહ્યા હોય તો પણ તે સંસારથી પર-અસંસારી
છે, ને ભેગ ભેગવતાં છતાં નથી ભેગવતા,-એ પરમ અદ્ભુત મોક્ષે નિત્ત વૈરાગ્ય તેમને હોય છે! કારણ કે તેમનું શરીર–ખેળીયું સંસારમાં છે, મરે તન: > પણ ચિત્ત તો મોક્ષમાં જ છે. શ્રીમાન હરિભદ્રસૂરિજીએ કહ્યું છે તેમ
મોક્ષે વિત્ત મ તનુ ” “લેકમાં વર્તતા જ્ઞાની ગીની પ્રવૃત્તિઓ કાઝયંત્રની પૂતળીઓના નૃત્ય જેવી હોઈ તેમને બાધાર્થે થતી નથી, અને કાનુગ્રહના હેતુપણાથી આ “યોગમાયા” છે, એમ અન્ય દર્શનીઓ પણ કહે છે, અને એમાં પણ
દૂષણ નથી.”
“दारुयंत्रस्थपांचालीनृत्यतुल्याः प्रवृत्तयः । યોનિનો નૈવ વધાર્ચ જ્ઞાનિનો ઢોર્તિનઃ ” –શ્રી અધ્યાત્મસાર.
અને આવા અપવાદરૂપ પરમ સમર્થ જ્ઞાની સમ્યગદૃષ્ટિ આત્માનું દૃષ્ટાંત શોધવાને આપણે વધારે દૂર જવાની જરૂર નથી. હજુ હમણાં જ વર્તમાન યુગમાં થઈ ગયેલા પરમ તત્વદ્રષ્ટા શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીના પરમ અધ્યાત્મમય જીવનવૃત્તમાંથી આનું જ્વલંત ઉદાહરણ મળી આવે છે. એ પરમ સમ્યગ્દષ્ટિ જ્ઞાની પુરુષને પૂર્વ પ્રારબ્ધદયથી અનિચ્છતાં છતાં સંસારપ્રસંગમાં રહેવું પડ્યું હતું, છતાં પ્રતિક્ષણે તેમને તેને અત્યંત * “जह विसमुवभुज्जतो वेज्जो पुरिसो ण मरणमुवयादि ।
पोग्गलकम्मरसुदयं तह भुंजदि णेव बज्झए णाणी ॥ जह मज्ज़ पिबमाणो अरदिभावेण मज्जदि ण पुरिसो । વુમોને કરો : વિ જ વર્લ્સરિ તદેવ | ”—શ્રી સમયસાર, “કા વિર્ણ સુકાયે, પંતમૂવિનાયા ! વિકલા ફuiતિ મહૈિં, તો તે ધ્રુવ નિરિવર્સ ”—શ્રી વંદિત્તાસૂત્ર,

Translation AI Generated

(504)
The power of right faith (Samyag Darshan) is not destroyed by death; just as ignorant people, due to their attachment to passions (ragadi bhavas), are bound by their past karma, which ripens and is consumed, yet the wise, through their invincible knowledge (Jnana Samarthya), are not bound by the passions, even though they experience them, because of the power of their right faith. - This is the power of knowledge. (2) Just as a man who drinks honey does not become intoxicated due to his lack of desire, similarly, the wise are not bound by the consumption of matter (dravya) due to their lack of desire. If a man, despite having a strong desire for liquor, does not become intoxicated due to the power of his strong aversion, similarly, the wise, due to their strong aversion to all objects (dravya), are not bound by the consumption of objects, even though they experience them, due to the power of their strong aversion. - This is the power of detachment (Vairagya).

Thus, the story of the wise men with right faith (Samyag Darshan), like the Tirthankaras, is different. Even though they are driven by past karma and remain in the world due to the ripening of their past actions (Prarabdha Uday), they are still beyond the world (Asansari), and even though they experience the world, they are not bound by it. They have the ultimate detachment (Nitt Vairagya) towards the world. Because their body is a plaything in the world, it dies, but their mind is in liberation (Moksha). As Shriman Haribhadrasuriji has said,
“Moksha is in the mind, not in the body.”

The activities of the wise who are in the world are like the dances of puppets in a puppet show, they are not binding. And this "Yoga Maya" is for the purpose of grace (Kanugraha). Other philosophers also say this, and there is no fault in it.
“The activities of the wise are like the dances of puppets in a puppet show. The wise are not bound by the world.” - Shri Adhyatma Saar.

And we don't need to go far to find an example of such an exceptional, supremely powerful, wise soul with right faith (Samyag Darshan). We can find a shining example of this in the life of Shrimad Rajchandraji, the supreme seer of truth, who lived in the present age. This supremely wise man with right faith (Samyag Darshan) had to remain in the world due to the ripening of his past actions (Prarabdha Uday), even though he did not want to, but every moment he was completely detached from the world.
“Just as a man who drinks honey does not become intoxicated due to his lack of desire, similarly, the wise are not bound by the consumption of matter (dravya) due to their lack of desire.” - Shri Samayasar.
“Just as a man who drinks honey does not become intoxicated due to his lack of desire, similarly, the wise are not bound by the consumption of matter (dravya) due to their lack of desire.” - Shri Vandittasutra.