Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 570

(૪૯૪)
ગદષ્ટિસમુચ્ચય જાય ને આત્મામાં જ આત્મબુદ્ધિ થાય, તે તું કર્મ કર્તા અને ભક્તા પણ નથીએ જ ધર્મને મર્મ છે.
“ છૂટે દેહાધ્યાસ તે, તું કર્તા નહિં કમ;
તું ભક્તા નહિ તેહને, એ જ ધર્મને મમ.”—શ્રી આત્મસિદ્ધિ આમ આત્માનું સ્વસ્વભાવમાં વર્તવું તે ધર્મ છે, અને વિભાવમાં વર્તવું તે અધર્મ છે. જે વિભાવ છે તે નિમિત્તિક છે–નિમિત્તથી ઉત્પન્ન થાય છે, અને તે નિમિત્ત વિષયસંગાદિક છે. આ અશુદ્ધ નિમિત્તથી આત્મા સંસારમાં સંસરે છે–રઝળે છે, અને પરભાવને કર્તા થાય છે. પણ જ્યારે આ શુદ્ધ બુદ્ધ ચૈતન્યઘન આત્મા શુદ્ધ નિમિત્તમાં રમે છે, ત્યારે તે નિજ ભાવને કન્ન થાય છે.
“પરિણામિક જે ધર્મ તમારે, તેવો અમ ધર્મ શ્રદ્ધા ભાસન રમણ વિયેગે, વળગ્ય વિભાવ અધર્મ
... રે સ્વામી ! વિનવિયે મન રંગે. જેહ વિભાવ તેહ નિમિત્તિક, સંતતિ ભાવ અનાદિ; પરનિમિત્ત વિષયસંગાદિક, હાય સાદિગ્બરે સ્વામી ! – અશુદ્ધ નિમિત્તે એ સંસરતા, અત્તા કત્તા પરને;
શુદ્ધ નિમિત્ત રમે જબ ચિઘન, કર્તા ભોક્તા ઘરનો....રે.”—શ્રી દેવચંદ્રજી આવું ધર્મ–અધર્મનું પરમ સારભૂત પરમાર્થ સ્વરૂપ જાણ સમ્યગદષ્ટિ પુરુષ વિભાવરૂપ અધર્મના નિમિત્તોને ત્યાગ કરે છે, અને સ્વભાવરૂપ ધર્મને સાધક કારણોને
સત્ સાધનેને આશ્રય કરે છે. અર્થાત્ સમ્યગ્ર જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની પ્રગટે તેહ વૃદ્ધિના ઉપાયોનું અવલંબન લે છે, આત્મસ્વરૂપના બાધક કારણોને અમારો રે !' ત્યજે છે ને સાધક કારણને ભજે છે, અને તેમાં પણ જેને એ
શુદ્ધ સ્વભાવરૂપ વસ્તુ ધમ પ્રગટ છે, એવા પરમાત્મા પ્રભુની દૃઢ આશ્રયભક્તિ પરમ અવલંબનભૂત-આધારભૂત ગણીને તે પરમપ્રેમે ભજે છે. અને તે પ્રભુને ભજતાં તે, “હે પ્રભુ! હે સહજાન્મસ્વરૂપ સ્વામી ! આપને જે શુદ્ધ ધર્મ પ્રગટે છે, તે શુદ્ધ ધર્મ અને પ્રગટ !” એમ નિરંતર અજપા જાપ જપે છે. તે પ્રભુને અવલંબતાં પરભાવ પરિહરે છે, અને આત્મધર્મમાં રમણતા અનુભવતાં તેને આત્મભાવ પ્રગટે છે.
શ્રી સીમંધર જિનવર સ્વામી, વિનતડી અવધાર; શુદ્ધ ધર્મ જે પ્રગટયો તુમ, પ્રગટો તેહ અમારે રે....સ્વામી ! શુદ્ધ દેવ અવલંબન ભજતાં, પરહરિયે પરભાવ; આતમધમરમણ અનુભવતાં, પ્રગટે આતમભાવ રે....સ્વામી.”—શ્રી દેવચંદ્રજી.

Translation AI Generated

(494)
When the collection of wrong views (samyagdasti) goes away and self-knowledge (atmabuddhi) arises in the soul, then you are neither the doer of karma nor the enjoyer of its fruits. This is the essence of Dharma.
“When the attachment to the body (dehadhyas) is gone, you are not the doer of karma;
You are not the enjoyer of its fruits, this is the essence of Dharma.” - Shri Atmasiddhi
Thus, to live in one's own nature (svabhaav) is Dharma, and to live in the state of division (vibhaav) is Adharma. That which is divided (vibhaav) is conditional (nimittik) - it arises from a cause (nimitt), and that cause is related to the object (vishayasangaadik). This impure cause (ashuddha nimitt) causes the soul to wander in the cycle of birth and death (samsara) - to be entangled, and to become the doer of actions (karma). But when this pure, conscious, and luminous soul (chaitanyagana atma) dwells in the pure cause (shuddha nimitt), then it becomes aware of its own nature (nij bhaav).
“The Dharma that you have, which is based on the results (parinaamik), is not our Dharma. Our Dharma is to dwell in the light of faith (shraddha bhaasan raman viyege), and to be free from the attachment to the divided state (valagya vibhaav adharma).
...O Lord! I beg you, color my mind. That which is divided (vibhaav) is conditional (nimittik), the state of continuity (santati bhaav) is beginningless (anaadi); the cause (parnimitt) is related to the object (vishayasangaadik), O Lord! - due to the impure cause (ashuddha nimitt), the soul wanders in the cycle of birth and death (samsara), becoming the doer and enjoyer of actions (karma).
When it dwells in the pure cause (shuddha nimitt), O Lord! - then it becomes the doer and enjoyer of its own nature (karta bhokta gharno)....” - Shri Devchandraji
Thus, knowing this ultimate essence of Dharma and Adharma, the person with right view (samyagdasti) abandons the causes of Adharma, which are in the form of division (vibhaav), and takes refuge in the causes of Dharma, which are in the form of one's own nature (svabhaav). In other words, he takes refuge in the means of growth (vridhi) of right knowledge (samyag jnana), right faith (samyag darshan), and right conduct (samyag charitra). He abandons the causes that hinder the realization of his own nature (atmasvaroop) and takes refuge in the causes that help him realize it. And among these, he takes refuge in the Supreme Lord (parmatma prabhu), who is the pure, natural, and manifest essence of Dharma (shuddha svabhaavaroop vastu dham pragat), with firm faith and devotion (dridh aashrayabhakti), considering him as the ultimate support and foundation (param avlambhanbhoot aadharbhoot). And while worshipping him, he constantly chants (ajpa jap jape) the mantra, “O Lord! O Lord of our innate nature (sahaja anmasvaroop swami)! The pure Dharma that manifests in you, let that pure Dharma manifest in us too....O Lord! By worshipping the pure Lord (shuddha dev), we abandon the external (parhava), and by experiencing the joy of dwelling in our own Dharma (atmadharm raman), our own nature (atma bhaav) manifests....O Lord!” - Shri Devchandraji.