Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 560

(૪૮૪)
ગદષ્ટિસમુચ્ચય એક કેવલજ્ઞાનતિ જ આત્માનો અબાહ્ય ભાવ છે; કારણ કે નિશ્ચયથી–શુદ્ધનયથી આ આત્મા અબદ્ધપૃષ્ટ, અનન્ય, નિયત, અવિશેષ ને અસંયુક્ત છે. (જુઓ ગાથા, ફુટનેટ પૃ. ૭૨)
દેહ પ્રત્યે જેવો વચનો સંબંધ છે તે આત્મા પ્રત્યે જેણે દેહને સંબંધ યથાતથ્ય દીઠો છે, મ્યાન પ્રત્યે તરવારને જેવો સંબંધ છે તે દેહ પ્રત્યે જેણે આત્માને સંબંધ દીઠો છે, અબદ્ધસ્પષ્ટ આત્મા જેણે અનુભવ્યો છે, તે મહત પુરુષને જીવન અને મરણ બન્ને સમાન છે.” -પરમ આત્મદષ્ટા શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી.
(૧) અનાદિ બંધ પર્યાયની અપેક્ષાએ આત્મા બદ્ધસ્પષ્ટ છે, છતાં એકાંતે પુદ્ગલથી અસ્પૃશ્ય એવા આત્મસ્વભાવને અપેક્ષીને આત્મા જલમાં કમલની જેમ અબદ્ધસ્કૃષ્ટ છે.
(૨) નરનરકાદિ અન્યાન્ય પર્યાય ધારણ કર્યાથી અન્યરૂપ છતાં સર્વત્ર આત્માનું શુદ્ધ અખંડ એવા આત્મસ્વભાવની અપેક્ષાએ, ઘટ આદિ સવ પર્યાયમાં સ્વરૂપ વત્તતા અખંડિત મૃત્તિકા સ્વભાવની જેમ, આત્મા અનન્ય છે. (૩)
સમુદ્રની જેમ આત્માના વૃદ્ધિ-હાનિ પર્યાયથી અનિયત છતાં, સમુદ્રસ્વભાવ જેવા નિત્ય વ્યવસ્થિત આત્મસ્વભાવની અપેક્ષાએ આત્મા નિયત છે. (૪) ભારી, પીળું, ચીકણું એમ સોનું અનેક પર્યાયરૂપ દીસે છે, પણ પર્યાયદષ્ટિ ન દઈએ ને દ્રવ્યદષ્ટિથી જોઈએ તો એક અભંગ સેનું જ દેખાય છે. તેમ પર્યાય દૃષ્ટિથી આત્મા જ્ઞાન– દર્શનાદિ અનેક પર્યાયવિશેષરૂપ દીસે છે, પણ અવિશેષ એવા આત્મસ્વભાવને અપેક્ષીને જોઈએ ને નિવિકલ્પ રસનું પાન કરીએ તે શુદ્ધ નિરંજન એક આત્મા જ ભાસ્યમાન થાય છે. (૫) જેમ અગ્નિસંગે પ્રાપ્ત ઉષ્ણત્વ પર્યાયની અપેક્ષાએ જલમાં ઉષ્ણપણાનું સંયુક્તપણું છે છતાં, એકાંતે જલના શીત સ્વભાવની અપેક્ષાએ તેવું સંયુક્તપણું નથી; તેમ કર્મસંગે પ્રાપ્ત માહપર્યાયની અપેક્ષાએ આત્માનું મેહસંયુક્તપણું છે, છતાં એકાંતે આત્માના સ્વયં બાધબીજ સ્વભાવની અપેક્ષાએ તેવું સંયુક્તપણું નથી, અર્થાત્ આત્મા અસંયુક્ત છે. આમ પર્યાયદષ્ટિ છેડી દઈ, શુદ્ધ દ્રવ્ય દૃષ્ટિથી જોતાં આત્મા અબદ્ધપૃષ્ટ, અનન્ય, નિયત, અવિશેષ ને અસંયુક્ત છે.
(આધાર માટે જુઓ શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્યજીકૃત સમયસારીકા ગા. ૧૪-૧૫) ભારી પીળો ચીકણે, કનક અનેક તરંગ રે; પર્યાયષ્ટિ ન દીજીએ, એક જ કનક અભંગ રે..ધરમ પરમ અરનાથન દરશન જ્ઞાન ચરણથકી, અલખ સ્વરૂપ અનેક રે; નિર્વિકલ્પ રસ પીજીએ, શુદ્ધ નિરંજન એક રે.... ધરમ” -શ્રી આનંદઘનજી
આવી શુદ્ધ, નિરંજન, એક, અદ્વૈત એવી કેવલ જ્ઞાનજ્યોતિ જ અબાહ્ય છે, આત્માનું પરમ એવું અંતસ્તત્ત્વ છે. એ સિવાયના શેષ ભાવો તે બાહ્ય છે, આત્માથી

Translation AI Generated

(484)
The collection of perceptions (gadashtisamuchchay) is an attribute of the soul that is only known by omniscience (kevalgyanati); because, with certainty (nishchay), with pure knowledge (shuddhnay), this soul is unattached (abadhprushta), unique (anany), constant (niyat), without any particular characteristics (avishesha), and uncombined (asanyukt). (See Gatha, Footnote p. 72)
The relationship of the sheath (myan) to the sword is like the relationship of the body to the soul, which has seen the body in its true form (yathathathya). The relationship of the body to the soul, which has seen the soul in its true form, is like the relationship of the sheath to the sword. The great soul (mahat purush) is the same for both life and death, for he has experienced the unattached, clear soul (abadhspasht atma). -Param Atmadashta Shrimmad Rajchandraji.
(1) The soul is attached (badhspasht) due to the expectation of the endless bondage (anadi bandh paryay), but the soul is unattached (abadhskrushta) like a lotus in water, due to the expectation of the soul's nature (atmasvabhav) which is untouchable by matter (pudgal) alone.
(2) The soul is unique (anany) because, although it takes on other forms (anyarup) due to the assumption of other states (naranarkadi anyany paryay), it is always the same pure, undivided soul (atmasvabhav). This is like the nature of clay (mruttika), which remains undivided in all its forms (ghat adi sav paryay). (3)
The soul is constant (niyat) because, although it is impermanent (aniyat) due to the states of growth and decay (vridhi-hani paryay), it is always the same, like the nature of the ocean (samudrasvabhav). (4) Gold appears in many forms (paryayarup) - heavy, yellow, sticky - but if we do not look at it with the perception of forms (paryaydasht) and look at it with the perception of substance (dravya dasht), then only one unbroken gold (kanak) is seen. Similarly, the soul appears in many forms (paryayvishesharup) - knowledge (gyan), vision (darshan), etc. - but if we look at it with the perception of the soul's nature (atmasvabhav) without any particular characteristics (avishesha) and drink the nectar of non-dualistic taste (nirvikalp ras), then only one pure, unstained soul (shuddh nirangan ek atma) is seen. (5) Just as water has a combined heat (sanyuktpan) due to the expectation of the state of heat (ushnatva paryay) obtained from fire (agnisange), but it does not have such a combined heat due to the expectation of the cold nature of water (jalna sheet svabhav) alone; similarly, the soul has a combined state of attachment (mehsanyuktpan) due to the expectation of the state of attachment (mahaparyay) obtained from karma (karmasange), but it does not have such a combined state due to the expectation of the soul's own nature of the seed of bondage (svayam badhbeej svabhav) alone. In other words, the soul is uncombined (asanyukt). Thus, by discarding the perception of forms (paryaydasht) and looking at it with the pure perception of substance (shuddh dravya dasht), the soul is unattached (abadhprushta), unique (anany), constant (niyat), without any particular characteristics (avishesha), and uncombined (asanyukt).
(For reference, see Shree Amritchandracharyaji's Samyasaarika Ga. 14-15) Heavy, yellow, sticky, gold in many waves; do not look at it with the perception of forms, only one unbroken gold remains... The supreme lord of religion (dharam), the vision (darshan), knowledge (gyan), and feet (charan) of the supreme lord (arnaath), are many in their formless nature (alakh svarup); drink the nectar of non-dualistic taste (nirvikalp ras), only one pure, unstained (shuddh nirangan ek) remains... Religion (dharam) - Shree Anandghanji
Such pure (shuddh), unstained (nirangan), one (ek), non-dual (advait) omniscient light (kevalgyanjyot) is the only attribute (abaahya) that is the ultimate essence (antstattva) of the soul. All other attributes (bhavo) are external (baahya) to the soul.