Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 360

(૨૯૪)
યોગદષ્ટિસમુચ્ચય
વળી આ આવેદ્યસવેદ્ય પદ સમારેાપથી સમાકુલ હાય એટલે કે આમાં એક વસ્તુનું ખીજી પર આરાપણુ હાય છે, ઉપચાર હાય છે, એકની ટાપલી ખીજાને માથે એઢાડવામાં આવે છે, પરવસ્તુમાં સ્વનું-પેાતાનુ આરેપણ કરાય છે, સ્વવસ્તુમાં પરનુ આપણુ કરાય છે. એટલે અવેદ્યસ'વેદ્ય પદમાં સ્થિતિ કરતા ભવાભિનંદી જીવ પરવસ્તુને પેાતાની માની બેસે છે, દેહાદિમાં આત્માના અધ્યાસ-આત્મબુદ્ધિ કરે છે, બીજાની બેઠક ઉપર પાતે ચઢી એસે છે, પારકી ગાદી ાતે પચાવી પાડે છે! આત્મા પાતે જ સુખસ્વરૂપ છતાં તે સુખના આરેપ પુદ્ગલ-વિષયમાં કરે છે! અને તે સમારોપની આકુલતાનું ફૂલ પણ પાતે આકુલતામય દુઃખત્રરૂપે ભગવે છે!! કારણ કે આ સમારેપણુ મિથ્યાત્વદેષથી અપાયગમનાભિમુખ–નરકાદિ અપાય પ્રત્યે જનારા જીવને હાય છે; તેથી આત્મસ્વરૂપની હાનિરૂપ અપાય થાય છે, અને નરકાદિ અપાયની પ્રાપ્તિથી આકુલતારૂપ દુઃખ ઉપજે છે.
સમારાપ સમાકુલ
આ જે સમારાપણુ ઉપચાર છે તે વ્યવહાર નયના વિષય છે. એટલે અવેદ્યસ‘વેદ્ય પદ્મવાળા જીવ વ્યવહારપ્રધાન દૃષ્ટિવાળા હેાય છે. અને વ્યવહારમાં જ જેની દૃષ્ટિ રહ્યા કરે છે, તેને નિશ્ચયરૂપ પરમાના લક્ષ થતા નથી, તે તે વ્યવહારના વ્યવહારે કાંઈ અનંત ભેદરૂપ કુંડાળામાં જ રમ્યા કરે છે, ચક્રાવામાં જ ભમ્યા કરે છે, ન આવે પણ તેને એક નિશ્ચયરૂપ અખંડ વસ્તુની પ્રાપ્તિ થતી નથી; કારણ કે હાથ ’ ઉપચારરૂપ-સમારેાપરૂપ વ્યવહારને જ લક્ષ રાખ્યા કરે, તેના હાથમાં કાંઇ વસ્તુ આવતી નથી; એક પરમાનેા જ લક્ષ રાખી જે પ્રવર્તે, તેને જ વસ્તુગતે વસ્તુ પ્રાપ્ત થાય છે,-જેમ વેદ્યસ'વેદ્ય પદવ'તને થાય છે તેમ. તે રજે એક તંત રે;
તેહના ભેદ અનંત રૈ-ધર્મ પરમ અરનાથના કાંઇ ન આવે હાથ રે;
શુદ્ધ નય થાપના સેવતાં, રહે ન દુવિધા સાથ રે-ધરમ” શ્રી આન‘ઘનજી.
“પરમારથ પથ જે વહે, વ્યવહારે લખ જે રહે, વ્યવહારે લખ દાહિલે,
આવું સમારોપવાળુ અવેધસ વેધ પદ મિથ્યાત્વદેષથી ઉપજતુ. હાઈ ગલત છે, મિથ્યા છે, મિથ્યાભાસરૂપ છે, અને તેનું પાત્ર ભવાભિન'ટ્વી જીવ છે,
*
ભવાભિનંદીનું લક્ષણ કહે છેઃ—
क्षुद्रो लोभरतिर्दीना मत्सरी भयवान् शठः ।
अज्ञो भवाभिनन्दी स्याम्निष्फलारम्भसं गतः ॥ ७६ ॥
વૃત્તિ!—ન્નુરૂઃ ધ્રુવ, કૃપણું, ામત્તિ:-લાભરતિ, લાભમાં રતિ-પ્રીતિવાળા, લેાળી, માંચાશીલ ( માગણુ સ્વભાવવાળા ), ફોન:-દીન, સદાય અકલ્યાણુદશી, મણી–મસરવત, પર્ કલ્યાણુમાં દુ:સ્થિત

Translation AI Generated

(294)
Yoga-drishti-samuccaya
Furthermore, this Avedya-Svedya pad is characterized by samaropa, meaning there is an imposition, a superimposition, one thing is placed on top of another, one's cap is placed on another's head, one's own self is imposed on another, and another's is imposed on one's own self. Therefore, in the Avedya-Svedya pad, instead of being in their own state, the Bhava-abhinandi jiva considers another as their own, they attribute the soul to the body and other things, they climb on top of another's seat, they take over another's cushion! Although the soul itself is the very essence of happiness, it imposes that happiness on the pudgala-vishaya! And the flower of that samaropa's intensity is also enjoyed by them as intense suffering! Because this samaropa is caused by Mithyatva-dosha, it leads to the jiva going towards Apaya-gamanabhimukha - towards hell and other Apayas; therefore, it causes harm to the soul's true nature, and the attainment of hell and other Apayas leads to intense suffering.
Samaropa Samakula
This samaropa, this superimposition, is the subject of Vyavahar-naya. Therefore, the jiva who is in the Avedya-Svedya pad is predominantly Vyavahar-pradhaan. And the one whose vision remains in Vyavahar, they do not attain the true nature of Paramatma, they remain entangled in the endless complexities of Vyavahar, they keep spinning in circles, they do not attain the one, undivided, true nature; because their hand remains focused on Vyavahar, on superimposition, they do not receive anything in their hand; the one who focuses on Paramatma, they receive the true nature of things, just like the one in the Vedya-Svedya pad.
"There is one thread,
Its complexities are endless, the true nature of the Lord is not in anyone's hand;
By following the pure naya, there is no doubt left, the true nature." - Shri Anandghanji.
"The path of Paramartha, which flows, is written in Vyavahar,
This samaropa-filled Avedya-Vedya pad arises from Mithyatva-dosha. It is wrong, it is false, it is a false perception, and its subject is the Bhava-abhinandi jiva."
*
The characteristics of Bhava-abhinandi are described as follows:
क्षुद्रो लोभरतिर्दीना मत्सरी भयवान् शठः ।
अज्ञो भवाभिनन्दी स्याम्निष्फलारम्भसं गतः ॥ ७६ ॥
Vritti! - Nnu-ru: Dhruva, Krupana, Matti: Labha-rati, those who are delighted in gain, those who are greedy, Loali, Manchasheel (those who are begging in nature), Phon: Deen, always in a state of misfortune, Mani: Masarvat, those who are unhappy in the happiness of others.