Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 263

તારાષ્ટિ : અધિક ગુણી પ્રત્યે તીવ્ર જિજ્ઞાસા
અધિકના અધિક કૃત્યમાં, સલાલસા જિજ્ઞાસ તુલ્ય વિકલ નિજ કૃત્યમાં, દ્વેષ રહિત સત્રાસ. ૪૬
(૧૯૭ )
અર્થ :—ગુણથી અધિકના અધિક કૃત્ય પ્રત્યે લાલસાયુક્ત એવી જિજ્ઞાસા હાય, અને તુલ્ય એવા પેાતાના વિકલ-ખામીવાળા કૃત્ય પ્રત્યે દ્વેષ વિનાના સંત્રાસ હાય.
વિવેચન
વળી આ ષ્ટિમાં વત્તતા મુમુક્ષુ પેાતાના કરતાં અધિક ગુણવંત, ચઢીયાતી આત્મદશા વાળા એવા આચાર્યાદ્રિની પોતાના કરતાં ચઢીયાતી ક્રિયા દેખી, એમ ભાવે છે કે-અહા ! આ મહાજનેની આ ક્રિયા આવી ઉત્તમ પ્રકારની, આવી ઉચ્ચ કેટિની શી જિજ્ઞાસાઃ રીતે હોતી હશે ? એમ તેનું કારણ જાણવાની તેને તીવ્ર અભિલાષાવાળીદશાભેદ ઉત્કંઠાવાળી જિજ્ઞાસા ઉપજે છે; કારણ કે ચેાગના સ્થાન અસંખ્ય છે, અને મેહકર્મીની તરતમતાના કારણે, ન્યૂનાધિકતાના કારણે, એછાવત્તાપણાને લીધે, જીવની દશાના અસ`ખ્ય ભેદ પડે છે. આમ ક્ષયાપશમની ભિન્નતાના કારણે, કેટલાક જીવા પેાતાનાથી હીન–ઉતરતી પંક્તિના હાય, કેટલાક પેાતાની સમાન પૉંક્તિના હાય, ને કેટલાક પેાતાનાથી ચઢીયાતી પંક્તિના હેય. આમ સન્માગે પ્રયાણ કરતા, આગળ વધતા, આત્મવિકાસ સાધતા જીવેાની દશાના ભેદ હાય છે.એટલે તેએની ધર્મક્રિયા પણ તેવા પ્રકારની તરતમતાવાળી હોય છે, ઊંચી-નીચી કક્ષાની હાય છે.
તેમાં આ દૃષ્ટિમાં સ્થિતિ કરતા યાગી જ્યારે પેાતાનાથી ચઢીયાતી આત્મદશાવાળા મહાનુભાવ મહાત્માઓને દેખે છે, પેાતાનાથી ગુણમાં અધિક એવા ભાવાચાર્યને, ભાવઉપાધ્યાયને, ભાવસાધુને, ભાવશ્રાવકને કે અન્ય કેાઈ મુમુક્ષુને ભાળે છે, સાન'દાશ્ચર્ય ત્યારે તે વિસ્મયમાં પડી જાય છે. જ્યારે તે તેનું પેાતાના કરતાં વધારે ધન્ય ! અન્ય ! વિશુદ્ધિવાળુ ધર્મધ્યાન જુએ છે, જ્યારે પેાતાના કરતાં વધારે મળવાળે! દઢ ધરગ નીરખે છે, જ્યારે પેાતાના કરતાં વધારે ભક્તિ ઉલ્લાસવાળી ભગવ’તની ભાવભક્તિ ભાળે છે, જ્યારે પેાતાના કરતાં વધારે આત્મવીચેાલ્લાસવાળી તપ–સ્વાધ્યાય-પ્રતિક્રમણ-વંદનાદિ સક્રિયા નીહાળે છે, જ્યારે પેાતાના કરતાં અધિક વિકાસ પામેલા તેએના અહિં’સા-સત્ય આદિ સાક્ષાત્ દેખે છે, અને જ્યારે પેાતાના કરતાં અધિક આત્મપરિણતિ પામેલા તેઓના સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર આદિ ગુણ પ્રત્યક્ષ કરે છે,-ત્યારે આ યોગદૃષ્ટિવાળા ચેાગી સાન દાશ્ચર્ય અનુભવી વિચારમાં પડી જાય છે કે-અહા! આ મહાત્માઓનું ધર્મધ્યાન ! અહે। ભાવભક્તિ ! અહે। ધર્ગ! અહે। તપ-સ્વાધ્યાય ! અહે। મહિ'સા-સત્ય ! અહા દશન જ્ઞાન–ચારિત્ર ! અહા એમની બ્રાહ્ની સ્થિતિ ! અહા એમની અપૂર્વ આત્મપરિણતિ ! આ અદ્ભુત બ્રહ્મનિષ્ઠ મહાત્માએ આવી અદ્ભુત આત્મદશા કેમ પામ્યા હશે ? આવી. આશ્ચર્યકારક

Translation AI Generated

**Tāraṣṭi:** Intense curiosity towards one who is highly virtuous.

In the actions of one who is more virtuous, a desire to know the reason for their actions, and a lack of aversion towards one's own shortcomings. 46
(197)

**Meaning:** There is a desire-filled curiosity towards the actions of one who is more virtuous, and a lack of aversion towards one's own flawed actions.

**Commentary:**

Furthermore, in this ṣṭi, the aspirant, seeing the actions of an ācāryādri who is more virtuous than themselves, and who has a higher state of self-realization, thinks to themselves: "Ah! This great soul's actions are of such a superior kind, what kind of curiosity is this, how does it happen?" This gives rise to a state of intense desire and anxiety-filled curiosity to know the reason; because the states of the soul are countless, and due to the speed of the karmic actions, due to inferiority, due to being less, there are countless differences in the states of the soul. Thus, due to the difference in the destruction of karma, some souls are of a lower order than themselves, some are of the same order, and some are of a higher order. Thus, there are differences in the states of souls who are progressing, moving forward, and achieving self-development. Therefore, their religious actions are also of that kind, with varying degrees of speed, and are of a higher or lower level.

In this, the aspirant, when they see great souls who have a higher state of self-realization than themselves, when they see a bhavacārya, a bhavupaādhyāya, a bhavasādhu, a bhavasrāvaka, or any other aspirant who is more virtuous than themselves, they are filled with wonder. When they see their dharma-dhyāna, which is more pure and blessed than their own, when they see their firm and unwavering faith, which is more steadfast than their own, when they see their devotion to God, which is more filled with joy and enthusiasm than their own, when they see their tapas, svādhyāya, pratikramāṇa, vandanādi, which are more filled with self-exaltation than their own, when they see their ahiṁsā, satya, etc., which are more developed than their own, and when they see their samyagdarshan, jñāna, cāritra, etc., which are more self-perfected than their own, then this aspirant, who has this yogadṛṣṭi, is filled with wonder and thinks to themselves: "Ah! This great soul's dharma-dhyāna! Ah! Their devotion! Ah! Their faith! Ah! Their tapas-svādhyāya! Ah! Their ahiṁsā-satya! Ah! Their darshan, jñāna-cāritra! Ah! Their state of brahmaniṣṭhā! Ah! Their unparalleled self-perfection! How did these wonderful brahmaniṣṭhā great souls attain such a wonderful state of self-realization?"