Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 235

મિત્રાદષ્ટિ : છેલું યથાપ્રવૃત્તકરણ-ભાવમલ અ૯પતા
(૧૬૯) થાઓ !* સર્વ પ્રાણીગણ પરહિત નિરત થાઓ ! સર્વ દોષ નાશ પામે! સર્વત્ર લોકે સુખી થાઓ !” ઈત્યાદિ શુભ ભાવના તે ભાવે છે. કારણ કે આ જોગીજનને ભાવગરૂપ ભાવમલ ઘણોખરો ક્ષીણ થઈ ગયો છે, લગભગ ધોવાઈ જવા આવ્યો છે, તેથી કરીને માંદગીમાંથી ઊઠેલા, લગભગ સાજા થઈ ગયેલા પુરુષને જેમ રહી સહી ઝીણી ઝીણી ફરિયાદો હરકત કરતી નથી, તેના પેદા કામની આડે આવતી નથી, તેમ આ છેડા ભાવમલવાળા જોગીજનને રદ્યાસહ્ય વિકારો ઝાઝી બાધા ઉપજાવતા નથી; ને આત્મહિતરૂપ કાર્યમાં પ્રવર્તતાં અટકાવતાં નથી, રેકતા નથી. એટલે તે અવશ્ય અહિત પ્રવૃત્તિમાંથી નિવર્તે છે, અને હિત પ્રવૃત્તિમાં પ્રવર્તે છે. આમ અન્વય-વ્યતિરેકવડે, હકાર-નકારાત્મક દલીલથી, ભાવમલની અલ્પતા થયે, અવંચકત્રયની પ્રાપ્તિ હોય છે, એ સિદ્ધાંતને અત્યંત દઢ કર્યો. આ જે હમણાં કહ્યું તે બધું ય જ્યારે ઉપજે છે, તે દર્શાવવા માટે કહે છે–
यथाप्रवृत्तिकरणे चरमेऽल्पमलत्वतः आसन्नग्रन्थिभेदस्य समस्तं जायते ह्यदः ॥३८ । ચરમ યથાપ્રવૃત્તિમાં, અલ્પમલત્વ પ્રભાવ
ગ્રંથિભેદની નિકટને, ઉપજે આ સહુ ભાવ, ૩૮ અર્થ:– છેલ્લા યથાપ્રવૃત્તિ કરણમાં, અલ્પમલપણાને લીધે, જેનો ગ્રંથિભેદ નિકટમાં છે, એવા પુરુષને આ સમસ્ત નિશ્ચયે ઉપજે છે.
વિવેચન “એહ અવંચક યોગ તે, પ્રગટે ચરમાવજો રે; સાધુને સિદ્ધદશા સમું, બીજનું ચિત્ત પ્રવે રેવર”—શ્રી ગઢ સક્ઝાય ૨-૧૪
ઉપરમાં જે આ બધું ય કહેવામાં આવ્યું તે ક્યારે ઉપજે છે ? છેલ્લા યથાપ્રવૃત્તિકરણમાં ઉપજે છે. કયા કારણથી ઉપજે છે? ભાવમલના અલ્પપણારૂપ કારણથી. કેને ઉપજે છે? ગ્રંથિભેદ નિકટ છે. પાસમાં છે, એવા સંત જેગીજનને, આમ છેલ્લા યથાપ્રવૃત્તિકરણમાં, આત્માને મેલ ઘણે ઘણે દેવાઈ ગયે હોય ત્યારે ગ્રંથિભેદ પાસે આવેલા જીવને, આ ઉપરમાં કહેલું બધું ય પ્રાપ્ત થાય છે. તેને માસિકમ આ પ્રકારે –
વૃત્તિ-ગથાઇવૃત્તિ -પૂર્વે જેનું સ્વરૂપ વર્ણવવામાં આવ્યું છે એવા યથાપ્રવૃત્તિકરણમાં, જમે-ચરમ, છેલ્લા પચતવતી એવા, કામરરવતઃ–અલ્પમલપણરૂપ કારણને લીધે, માનવંથિમેઘ-જેને ગ્રંથિભેદ નિકટ છે એવા સંતને, સનત્તy-સમસ્ત હમણાં જ જે કહ્યું કે, કાચતે હ્ય – આ નિશ્ચય ઉપજે છે. ૪ “રિવારસર્વજ્ઞાતઃ પતિનારા મવંતુ ભૂતકાળrઃ |
g: પ્રથા ના સર્વત્ર જુવિને મવંતુ છે: "-- શ્રી બૃહત શાંતિસ્તવ

Translation AI Generated

**Friend's View:** The last stage of **Yathapravruttikaran** is characterized by **alpatva** (minimal **bhavamala**).

(169) "May all beings be free from suffering! May all faults be destroyed! May all people be happy everywhere!" This is the auspicious sentiment that arises. Because the **yogi**'s **bhavamala** has become very thin, almost washed away, just like a person recovering from illness, who has almost fully recovered, does not have any minor complaints, which do not hinder their work, similarly, the **yogi** with minimal **bhavamala** does not experience unbearable afflictions, which do not hinder their **atma-hita** (self-beneficial) actions. Therefore, they inevitably cease from harmful activities and engage in beneficial activities. Thus, through **anvaya-vyatireka** (affirmation and negation) and **hakara-nakara** (positive and negative) arguments, it is established that **alpatva** of **bhavamala** leads to the attainment of the **avachka-tray** (three types of liberation).

To further illustrate this, it is said:

"In the final stage of **Yathapravruttikaran**, due to **alpatva** (minimal **bhavamala**), all these things arise for those whose **granthibheda** (bondage) is near." (38)

**Meaning:** In the final stage of **Yathapravruttikaran**, due to **alpatva** (minimal **bhavamala**), all these things arise for those whose **granthibheda** (bondage) is near.

**Commentary:** "This **avachka** yoga, it manifests in the final stage. For the **sadhu** (saint), it is like the state of **siddha** (perfection), while the mind of others is still wandering." (Shri Gadh Sakzaya 2-14)

When do all these things mentioned above arise? They arise in the final stage of **Yathapravruttikaran**. What is the reason for their arising? It is due to the **alpatva** (minimal **bhavamala**). Who experiences this? It is experienced by the **sant** (saint) whose **granthibheda** (bondage) is near, close at hand. Thus, in the final stage of **Yathapravruttikaran**, when the soul has almost completely shed its **mala** (impurities), the **jiva** (soul) whose **granthibheda** (bondage) is near, experiences all these things mentioned above.

**Summary:** In the final stage of **Yathapravruttikaran**, characterized by **alpatva** (minimal **bhavamala**), the **jiva** (soul) whose **granthibheda** (bondage) is near, experiences the attainment of the **avachka-tray** (three types of liberation). This is due to the **alpatva** (minimal **bhavamala**) which allows the **jiva** to cease from harmful activities and engage in beneficial activities.

"All-knowing, the **pati** (master) of the **naras** (humans), the **bhutakalas** (past) are known to him.
He knows all things everywhere." (Shri Brihat Shantistava)