Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 189

મિત્રાદષ્ટિ: નિષ્કામ ભક્તિ
(૧૨૩)
થાય નહિં, અંધશ્રદ્ધા ટળીને સાચી સમજણ હોય, અને લેકની વાહવાહની કે લૌકિક રીતની બીલકુલ પરવા ન હોય,–એવી સંશુદ્ધ ભક્તિ જ આ ગદષ્ટિવાળા ખરેખરા વૈરાગી જોગીજને કરે છે. શ્રી શીતલ જિન ભેટયે, કરી ભકતે ચખું ચિત્ત હો.” -શ્રી યશોવિજયજી
૩. નિષ્કામપણું સંશુદ્ધનું ત્રીજુ લક્ષણ દ્ય અભિસંધિ રહિતપણું છે. સંશુદ્ધ અનુષ્ઠાન ફલની કામના વિનાનું હોય, ભક્તિ વગેરે નિદાન રહિત, નિષ્કામ હોય, તે જ સંશુદ્ધ લેખાય. ઉપરમાં સંજ્ઞાનિધ કો, તેમાં લેભસંજ્ઞાના અભાવે ફલકામનાને અભાવ છે, તે પછી આ જૂદું ફેલગ્રહણ કેમ કર્યું? તેને ઉત્તર એ છે કે–પહેલાં જે કહ્યું હતું, તે તે ભવસંબંધી ફલની અપેક્ષાએ કહ્યું હતું, અને આ જે કહ્યું તે પરભવ સંબંધી ફલની અપેક્ષાએ કહ્યું છે. એટલે કે-પરભવમાં મને આ ભક્તિ વગેરેના પ્રભાવે, સામાનિક દેવ વગેરેની અદ્ધિ સાંપડો–ઈત્યાદિ પરભવ સંબંધી ફલની કામના, નિદાન-નિયાણું ન હોય, તે જ સંશુદ્ધ ભક્તિ આદિ કહેવાય; ફલની કામના–દાનત હોય, તે સંશુદ્ધ ન કહેવાય. કારણ કે તેવી કામના સારી નથી, તેથી તેનાથી પ્રાપ્ત થતું ફલ પણ સારું નથી, અને તે એક્ષપ્રાપ્તિમાં આડા પ્રતિબંધરૂપ—અટકાયતરૂપ થઈ પડે છે. કોઈ પણ પ્રકારની કામના વિનાનુંફળની આશા વિનાનું, એવું જે નિષ્કામ ભક્તિ આદિ અનુષ્ઠાન છે, તે જ મોક્ષનું સાધન છે.
પણ તેમાં જે સ્વપ્રતિબંધ હોય, એટલે કે પ્રભુભક્તિના કુશલ ચિત્ત આદિમાં જ પ્રતિબંધ કરાય, ત્યાં જ આસંગે-આસક્તિ રખાય, તો તે કુશલચિત્તાદિ પણ તે જ સ્થાને સ્થિતિ કરાવનાર થઈ પડે, ત્યાં જ અટકાવી દે, જીવની આત્મદશા વધવા ન દે. અત્રે શ્રી ગૌતમસ્વામીજીનું પ્રસિદ્ધ દષ્ટાંત છે.* તેમને ભગવાન મહાવીર પ્રત્યે અત્યંત કુશલ ચિત્ત, બહુમાન, પ્રશસ્ત રાગ હતો. પણ તે રાગ જ ઊલટો તેમને મુક્તિ પ્રાપ્તિમાં અવ
ધરૂપ–પ્રતિબંધરૂપ થઈ પડ્યો ! જ્યાં લગી તેમનો તે રાગ ગયે નહિં, ત્યાંલગી તેમને કેવળજ્ઞાન થયું નહિં. જે રાગ ગયે કે તરત કેવળજ્ઞાન થયું. આ ઉપરથી સાર એ સમજવાને છે કે–પ્રભુપ્રત્યે પણ પ્રશસ્ત રાગ માત્રથી અટકી જવાનું નથી, પણ નીરાગીને સેવી નીરાગિતા પ્રાપ્ત કરવાને સતત લક્ષ રાખી આગળ વધવાનું છે.
વીતરાગ શું હતું જે રાગ વિશુદ્ધ કે, તેહી જ ભવ ભય વારો. શ્રી દેવચંદ્રજી
આમ આવું નિષ્કામ ભક્તિ આદિ અનુષ્ઠાન જ ગસિદ્ધિનું સાધક થાય છે. કારણ કે જે શાલિનું બીજ ન હોય તેમાંથી કેઈ કાળે શાલિને અંકુરો ફૂટે નહિ; અને શાલિ
- " प्रतिबन्ध कनिष्ठं तु स्वतः सुन्दरमप्यदः ।
તસ્થારિતિવાચૈત્ર વીરે પૌતમકાવત્ત છે ”—શ્રી યશોવિજયજીકૃત દ્વા દ્વાન

Translation AI Generated

## Friend's View: Detached Devotion
(123)

This pure devotion, free from blind faith, with true understanding, and without any concern for worldly praise or social norms, is what the truly detached yogis, those who have overcome the passions, perform. "When Shri Shital Jin is met, the devotee's mind becomes pure." - Shri Yashovijayji

3. Detachment is the third characteristic of purity. Pure practice is devoid of desire for results, free from the desire for devotion, etc., and is selfless. This is considered pure. In the above, the knowledge of the self is mentioned, and in the absence of the desire for the self, there is no desire for results. Why then is this separate attainment considered? The answer is that what was said before was said in expectation of the results related to this life, and what is being said now is said in expectation of the results related to the next life. That is, in the next life, I will attain the state of a common god, etc., due to the influence of this devotion, etc. - this desire for results related to the next life, is not the cause or the effect. This is called pure devotion, etc. If there is a desire for results, it is not considered pure. Because such desire is not good, so the result obtained from it is also not good, and it becomes an obstacle to the attainment of liberation. Any practice, including devotion, that is selfless, without any desire for results, is the means to liberation.

But if there is self-restriction, that is, if there is restriction in the pure mind, etc., towards the Lord, then attachment is maintained there, then the pure mind, etc., becomes the cause of staying in that state, it stops there, it does not allow the soul to progress. Here is a famous example from Shri Gautam Swami. He had a very pure mind, respect, and strong attachment towards Lord Mahavira. But that attachment became an obstacle to his liberation! Until that attachment went away, he did not attain omniscience. As soon as that attachment went away, he attained omniscience. From this, the essence is to be understood that it is not enough to stop at just strong attachment towards the Lord, but to constantly focus on serving the detached and attaining detachment.

"What was detachment, that pure state without attachment, is the same that removes the fear of rebirth." - Shri Devchandraji

Thus, such selfless devotion, etc., practice becomes the means to liberation. Because from a seed that does not have the essence of the grain, a sprout of the grain will never grow; and the grain
- " प्रतिबन्ध कनिष्ठं तु स्वतः सुन्दरमप्यदः ।
तस्थारिતિवाचैत्र वीरे पौतमकावत्त છે ”—Shri Yashovijayji's Dvadvadvaan