Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 13

૧૨
જડ ગ્રૂપ.' એટલે આત્મા આ દ્રવ્યક'ના નિમિત્ત-નૈમિત્તિકભાવે કર્તા છે. અત્રે સુવર્ણકાર શિલ્પીનુ દૃષ્ટાંત ઘટે છે. સેાની કુડલાદિ ભાવના નિમિત્ત-નૈમિત્તિકભાવે કર્યાં છે, અને પેાતાના સુખ-હર્ષ આદિ ભાવાને પરિણામ-પરિણામીભાવે કર્તા છે. આ દ્રવ્યકમ થી દેહાર્દિ ઉત્પન્ન થાય છે, અને દેહમાં સ્થિતિ કરતા આત્માને દ્રવ્યકમના ઉદય થાય છે. તે ઉય થયે જો આત્મા રાગ-દ્વેષ-માહરૂપ વિભાવ ભાવે પરિણમે તે તે ભાવમલરૂપ નવીન ભાવકના અધ કરે છે, અને આ ભાવકના નિમિત્તે પુન: દ્રવ્યકમ અંધાય છે, અને તેથી પુનઃ દેહધારણાદિ ભવપરિપાટી હાય છે. જૈન પિરભાષામાં ભાવકને માટે · મલ' અને દ્રવ્યકને માટે ‘રજ' એવી યથાર્થ સંજ્ઞા છે. જેમ મલ-ચીકાશ હાય તેા રજ ચાંટે, તેમ ભાવમલરૂપ આસક્તિ-સ્નેહ-ચીકાશને લીધે દ્રવ્યકમ રૂપ રજ ચાંટે છે. આમ પરસ્પર નિમિત્ત-નૈમિત્તિકભાવે અરઘટ્ટઘટ્ટીન્યાયે ભાવકમ-દ્રવ્યકમ ના અનુખ'ધ થયા કરે છે, ભાવકમાંથી દ્રવ્યકમ અને દ્રષ્ટકમ થી ભાવકમાં એમ દુષ્ટ ચક્ર (Vicious circle) ચાલ્યા કરે છે, અને તેથી જન્મમરણુના આવત્ત રૂપ-ફેરારૂપ ભવચક્ર પણ ઘૂમ્યા કરે છે.
આમ પરભાવમાં આસક્તિરૂપ ભાવમલ કમ બધનું મૂળ કારણ છે, અને કમ એ ભવભ્રમણનુ કારણ છે, એટલે સસારનુ મૂળ કારણ અવિદ્યારૂપ આત્મબ્રાંતિ જ છે, આત્મસ્વરૂપનું અજ્ઞાન એ જ છે. દેહાદ પરવસ્તુમાં આત્મસ્રાંતિ એ જ આ જીવની મેટામાં મેટી મૂલગત ભૂલ છે અને આ આત્મબ્રાંતિથી જ ભવભ્રાંતિ ઉપજી છે. કારણ કે એમ પરભાવને વિષે આત્મભાવની કલ્પનાને (Imagination) લીધે તે પરભાવ નિમિત્તે રાગ-દ્વેષ-મહાદિ વિભાવ ઉપજ્યા, એટલે તે તે વિષયના ચેાગક્ષેમાથે –વિષયસ રક્ષણાર્થે કષાય ઉપજ્યા, અને આ જ પ્રકારે અઢારે પાપસ્થાનકની ઉત્પત્તિ થઇ. દેહમાં આત્મબુદ્ધિરૂપ આ મૂલગત ભ્રાંતિને લીધે મન-વચન-કાયાના ચેાગની પ્રવૃત્તિ પણ પરભાવ-વિભાવને અનુકૂળ થઇ. ઉપયાગ ચૂકયેા એટલે યેાગ ચૂકયા. મનથી પરભાવ-વિભાવના ચિંતનરૂપ દુધ્ધિ'તિત થવા લાગ્યું, વચનથી પરભાવ–વિભાવ મ્હારા છે એવુ' મૃષા વચનરૂપ દુર્ભાષિત ઉચ્ચરાવા લાગ્યું, અને કાયાથી પરભાવ-વિભાવની પ્રાપ્તિ માટેની પ્રવૃત્તિરૂપ દુધ્યેષ્ટિત આચરાવા લાગ્યું. આમ ‘સુચિંતિત્ર હુમ્માસિમ સ્ટુિિદ' રૂપ મન-વચન-કાયાના ચેગની દુષ્ટ પ્રવૃત્તિરૂપ ‘સુછ્યું ' દુષ્કૃત ઉભરાવા લાગ્યું.
“ પરપરિણતિ રાગીપણે, પરરસ રંગે રક્ત રે;
પરગ્રાહક રક્ષકપણે, પરભાવે આસક્ત રે.”—શ્રી દેવચ`દ્રજી,
આમ પરવસ્તુમાં મુ’ઝાવારૂપ માહ-દર્શનમેાહ ઉપજ્યેા, દન મિથ્યા થયુ, એટલે સર્વ જ્ઞાન અજ્ઞાનરૂપ બન્યુ, અને સ` ચારિત્ર પણ કુચારિત્ર થઇ પડ્યું. દનમાહ ઉપજ્ગ્યા એટલે ચારિત્રમાહ ઉપજ્યું, અને અનતાનુબંધી આદિ તીવ્ર કષાય પ્રકારોની ઉત્પત્તિ થવા લાગી. આ દ્વિવિધ માહરૂપ ઘાતિ પ્રકૃતિના ખધ થયા, એટલે તેના અવ

Translation AI Generated

## 12

**The Inert Group.** This means that the soul is the doer in a relative and conditional way, due to the material cause. Here, the example of a goldsmith is relevant. The goldsmith makes ornaments due to the relative and conditional nature of his thoughts, and he is the doer in a consequential way, due to his own happiness, joy, etc. From this material cause, the body and other things are produced, and the soul, residing in the body, experiences the arising of the material cause. When this arises, if the soul becomes involved in the emotions of attachment, aversion, and delusion, it becomes the cause of a new emotion, and due to this emotion, the material cause arises again. Thus, the cycle of rebirth and death continues. In Jain terminology, the emotion is called 'mal' and the material cause is called 'raj'. Just as dirt sticks to a sticky substance, similarly, due to the attachment and affection, which are like sticky substances, the material cause, which is like dirt, sticks to it. Thus, due to the mutual relative and conditional nature of the cause and effect, the emotion and the material cause are interdependent. The emotion gives rise to the material cause, and the material cause gives rise to the emotion, thus creating a vicious circle. Due to this, the cycle of birth and death, with its various forms, continues to revolve.

Thus, the emotion of attachment, which is the root cause of all suffering, is the cause of the cycle of rebirth. Therefore, the root cause of worldly existence is the ignorance of the true nature of the soul, which is the ignorance of the soul's true nature. The mistaken identification of the self with the body and other external objects is the biggest mistake of the soul, and this mistaken identification gives rise to the cycle of rebirth. Because, due to the imagination of the self in external objects, attachment, aversion, and delusion arise due to those objects. Therefore, due to the protection of those objects, passions arise, and in this way, the eighteen types of sins are born. Due to this fundamental delusion of identifying the self with the body, the activities of the mind, speech, and body become conducive to external objects and emotions. The path is lost, and the goal is missed. The mind becomes filled with thoughts about external objects and emotions, speech becomes filled with false words about external objects and emotions, and the body becomes involved in activities to obtain external objects and emotions. Thus, the evil activities of the mind, speech, and body, which are like 'sucintitra hummasim stuiti', give rise to 'suchyu', which is evil deeds.

"Due to the attachment to external objects, the mind becomes filled with passion, and the body becomes stained with the blood of others. Due to the desire to protect external objects, the soul becomes attached to them." - Shri Devchandraji

Thus, the delusion of identifying the self with external objects arises, the true knowledge becomes false, and the good conduct becomes bad conduct. Due to the delusion of the self, the delusion of conduct arises, and intense passions like 'anatanubandhi' etc. begin to arise. Due to these two types of delusions, the nature of the soul becomes corrupted, and its liberation becomes impossible.