________________
नत्तकरण प्रकरण
एलकाक्रीडितं तद्वद्विष्कम्भोपसृताभिधे । विष्णुकान्तमपक्रान्तमूरूवृत्ताञ्चिते ततः ॥११३३॥ 1161 सम्भ्रान्ताभिधमप्यन्यन्मदस्खलिमतर्गलम् । स्याद्रेचकनिकट्टाख्यं ततो नागापसर्पितम् ॥११३४॥ 1152 गङ्गावतरणं चेति शतमष्टोत्तरं मया ।
करणानां समुद्दिष्टं लक्ष्यलक्षणवेदिना ॥११३५॥ 1153 उनके नाम हैं : १. तलपुष्पपुट, २. वक्षःस्वस्तिक, ३. वर्तित, ४. मण्डलस्वस्तिक, ५. लीन, ६. उन्मत्त, ७. वलितोर, ८. स्वस्तिक, ९. अर्षस्वस्तिक, १०. दिकस्वस्तिक, ११. पृष्ठस्वस्तिक, १२. आक्षिप्तरेचित, १३. अलात, १४. भुजंगत्रासित, १५. कटीसम, १६. कटीच्छिन्न, १७. णित, १८. निकृञ्चित, १९. निकुट्टक, २०. अर्धनिकुट्टक, २१. विक्षिप्तक, २२. अपविद्ध, २३. समनख, २४. स्वस्तिकरेचित, २५. मत्तल्लि, २६. अर्धमत्तल्लि, २७. वलित, २८. अपरेचित, २९. ऊर्ध्वजान, ३०. कटिमान्त, ३१. छिन्न, ३२. पादापविद्धक, ३३. भमर, ३४. दण्डपक्ष, ३५. नूपुर, ३६. ललित, ३७. व्यंसित, ३८. चतुर, ३९. कान्त, ४०. भुजंगवस्तरेचित, ४१. भुजंगाञ्चित, ४२. आक्षिप्त, ४३. उद्घट्टित, ४४. वण्डरेखित, ४५. वृश्चिक, ४६. वृश्चिकरचित, ४७. वृश्चिककुट्टित, ४८. लतावृश्चिक, ४९. वैशाखरेचित, ५०. चक्र मण्डल, ५१. आवर्त, ५२. कञ्चित, ५३. दोलापाव, ५४. तलविलासित, ५५. विवृत्त, ५६. विनिवत्त, ५७. ललाटतिलक, ५८. विवतित, ५९. अतिकान्त, ६०. विद्यद्भान्त, ६१. निशुन्भित, १२. उरीमण्डल, ६३. विक्षिप्त, ६४. पावनिकुट्टक, ६५. तलसंस्फोटित, ६६. गण्डसूचि, ६७. सूचि ६८. अर्षसूचि, ६९. गजक्रीडितक, ७०. पार्वजानु, ७१. गरुडप्लुत, ७२. मधावलीनक, ७३. वण्डपाद, ७४. सन्नत, ७५. सर्पित, ७६. मयूरललित, ७७. सूचीविद्ध, ७८. प्रेडखोलित, ७९. स्खलित, ८०. परिवृत्त, ८१. करिहस्त, ८२. प्रसर्पित, ८३. पावक्रान्त, ८४. निवेश, ८५. नितम्ब, ८६. हरिणप्लुत ८७. सिंहविक्रीडित, ८८. सिंहाकर्षित, ८९. जनित, ९०. अवहित्य, ९१. उत्त, ९२. तलसंघट्टित, ९३. लोलित, ९४. शकटास्य, ९५. वृषभक्रीडित, ९६. एलकाक्रीडित, ९७. विष्कम्भ, ९८. उपसृत, ९९.विष्णकान्त, १००. अपक्रान्त, १०१. ऊरूवृत्त, १०२. अञ्चित, १०३. सम्भ्रान्त, १०४. मवस्खलितक, १०५. अर्गल, १०६. रेचकनिकटक, १०७. नागापसर्पित और१०८. गंगावतरण । इन एक सौ आठ करणों को लक्ष्य एवं लक्षण के ज्ञाता मैंने बता दिया । अन्य भेदोपभेद
प्रानन्त्यात् स्थानचारीणाममीषामप्यनन्ततः । प्रतस्तानि न शक्यन्ते वक्तुं साकल्यतो बुधैः ॥११३६॥ 1164
१९३