________________
कारकसामान्यविचारः। तियोगी तादृशवर्तमानकालध्वंसाधिकरणं वा कालीऽनागतः कालः अत्र वयः काला स्वस्वाधयत्वेन क्रियायामन्वियन्ति क्वचित् व्यापारे क्वचित्फले तत्र पचति अपचत् पच्यतीत्यादी व्यापार कालस्यान्वयः । न च पचतौत्यत्र वर्तमानकाल आधयत्वेनान्वेतु अपचदित्यन विद्यमाननाशप्रतियोगित्वमतीतत्वमन्वेति न त्वतीतकाल त्तित्वं पक्ष्यतीत्यत्र विद्यमानप्रागभावप्रतियोगित्वादिरूपमनागतत्वमन्वेति न त्वनागतकालत्तित्वमिति वाच्यम् । “सदेव सौम्येदमग्र आसीत्""एकमेवाद्वितीयं ब्रह्म""तदैक्षत एकोहं बहु स्यामि"त्यादिश्रुतिवाक्ये भगवत्सत्ताया भगवदिच्छाया अतीतत्वस्य बाधेनानन्वयप्रसङ्गात् । एवं भगवान् प्रलयं करिष्यतीत्यादी भगवत्कृतेर्भावित्वस्य बाधेनानन्वयप्रसङ्गात् । अतीतकालत्तित्वस्थ भगवदिच्छायां भाविकालत्तित्वस्थ भगवत्कृतौ निष्पत्यहतयाऽन्वयसम्भवात् । एवं वर्तमानकालोऽनागतकालश्च क्वचित्वत्तिध्वंसप्रतियोग्यत्तित्वेन स्वाधेयत्वेन चोभाभ्यां संबन्धाभ्यामन्वेति यथा वियुज्यते वियोच्यते संयुज्यते संयोच्यते इत्यादौ तेन कृष्णोन वियुज्यते वियोच्यते व जमगडल: गोवर्धनेन संयुज्यते संयोच्यते वा दूति नाधुनिकप्रयोगः । अन्यथा कृष्णा वियोगगोवर्धनसंयोगयोवर्तमानानागतकालत्तित्वेन तथाप्रयोगो दुर्वार: स्यात् । एवं नष्ट अनश्यहा इत्यादावतौतकालत्तित्वं नाशे,न्वेति नश्यति नश्यतीत्यादौवर्तमानानागकालयोदर्शिताभ्यां संबन्धाभ्यां नाशे न्वयः इत्यमेवप्रयोगांतिप्रसङ्गे वारिते नश्यतिनश्यतिनष्टइत्यादौप्रत्ययस्यानागतव
Aho ! Shtutgyanam
