________________
कार इव ज्ञाने गुणस्तन्नात्र दर्शने ॥४२॥ प्रत्युतानित्यजावे हि स्वतः कृणजनुर्डिया ॥ हेत्वनादरतः सर्वक्रियाविफलता |नवेत् ॥ ३ ॥ तस्मादिदमपि त्याज्यमनित्यत्वस्य दर्शनम् ॥ नित्यसत्यचिदानंदपदसंसर्गमिता ॥ ४ ॥ न कर्त्ता नापि लानोक्तात्मा कापिलानां तु दर्शने ॥ जन्यधर्माश्रयो नायं प्रकृतिः परिणामिनी ॥ ४५ ॥ प्रथमः परिणामोऽस्या बुद्धिर्धर्माष्ट-I
काऽन्विता ॥ ततोऽहंकारतन्मात्रेजियनूतोदयः क्रमात् ॥ ४६॥ चिद्रूपपुरुषो बुझेः सिध्यै चैतन्यमानतः ॥ सिधिस्तस्या|| अविषयाऽवश्लेदनियमाञ्चितः ॥ ४ ॥ हेतुत्वे पुस्प्रकृत्यर्थे प्रियाणामत्र निर्वृतिः ॥ दृष्टादृष्टविनागश्च व्यासंगश्च न युज्यते
४०॥ स्वमे व्याघ्रादिसंकल्पान्नरत्वाननिमानतः॥ अहंकारश्च नियतव्यापारः परिकहप्यते ॥॥ तन्मात्रादिक्रमस्त| स्मात्प्रपंचोत्पत्तिहेतवे ॥ श्वं बुद्धिर्जगत्की पुरुषो न विकारजाक् ॥ ५० ॥ पुरुषार्थोपरागौ धौ व्यापारावेश एव च ॥ अत्रांशो वेश्यहं वस्तु करोमीति च धीस्ततः ॥५१॥ चेतनोऽहं करोमीति बुझेर्नेदाग्रहात्स्मयः॥ एतन्नाशेऽनवछिन्नं चैतन्यं मोक्ष इष्यते ॥ ५॥ कर्तृबुधिगते दु:खसुखे पुंस्युपचारतः॥ नरनाथे यथा नृत्यगतौ जयपराजयौ ॥ ५३॥कर्ता नोक्ता च नो तस्मादात्मा नित्यो निरंजनः॥ श्रध्यासादन्यथाबुधिस्तथा चोक्तं महात्मना ॥ ५४॥ प्रकृतेः क्रियमाणानि, गुणैः कर्माणि सर्वथा ॥ श्रहंकारविमूढात्मा कर्ताहमिति मन्यते ॥ ५५ ॥ विचार्यमाणं नो चारु तदेतदपि दर्शनम् ॥ कृतिचैतन्ययोर्व्यक्तं सामानाधिकरण्यतः॥ ५६ ॥ बुद्धिः की च जोकी च नित्या चेन्नास्ति निवृतिः॥ अनित्या चेन्न संसारः प्राग्धर्मादेरयोगतः॥ ५७ ॥ प्रकृतावेव धर्मादिस्वीकारे बुधिरेव का ॥ सुवचश्च घटादा स्यादीग्धान्वयस्तथा १.१ ऽवच्छेद नियमान्वित इति वा पाठः ।
