________________
ज्ञान
॥ १५५ ॥
| विशेषावसंबि स्य केवखिनो ज्ञानं जवति, अनाकारमतिक्रान्तविशेषं सामान्यालंबि दर्शनं । न चानेकप्रत्ययोत्पतिरेकदा | निरावरणस्यापि तत्स्वानाव्यात् । न हि चक्षुर्दर्शनकाले श्रोत्रज्ञानोत्पत्तिरुपलच्यते । न चावृतत्वात्तदा तदनुत्पत्तिः, स्वसम| येऽप्यनुत्पत्तिप्रसंगात् । न चाणुना मनसा यदा यदिन्द्रियसंयोगस्तदा तज्ज्ञानमिति क्रमः परवाद्यनिमतोऽपि युक्तिमान्, सर्वागीणसुखोपसंजाद्युपपत्तये मनोवर्गणापुरुलानां शरीरव्यापकत्वकङपनात्, सुषुप्तौ ज्ञानानुत्पत्तये त्वङ्मनोयोगस्य ज्ञानसामान्ये हेतुत्वेन रासनकाले त्वाचरासनोजयोत्पत्तिवारणस्येत्थमप्यसंभवाच्च । ततो युगपदनेकप्रत्ययानुत्पत्तौ स्वभाव एव कारणं नान्यत्, सन्निहितेऽपि च ध्यात्मके विषये सर्वविशेषानेव केवलज्ञानं गृह्णाति, सर्वसामान्यानि च केवलदर्शन मिति | स्वभाव एवानयोरिति । एते च व्याख्यातारस्तीर्थकराशातनाया अभीरवः, तीर्थकरमाशातयन्तो न विज्यतीति यावत् । एवं हि निःसामान्यस्य निर्विशेषस्य वा वस्तुनोऽजावेन न किंचिजानाति केवखी न किंचित्पश्यतीत्यधिक्षेपस्यैव पर्यवसा नात् । न चान्यतरमुख्योपसर्जन विषयतामपेक्ष्योजयग्राहित्वेऽप्युपयोगक्रमाविरोधः, मुख्योपसर्जन जावेनोजयग्रहणस्य हयोपशम विशेषप्रयोज्यत्वात्, केवलज्ञाने बद्मस्थज्ञानी ययावद्विषयतोपगमेऽवग्रहादिसंकी रूपप्रसंगामुक्तसूत्रस्य तु न जवमुक्त एवार्थः, किं त्वयं, केवखी मां रत्नप्रजां पृथिवीं यैराकारादिनिः समकं तुझ्यं जानाति, न तैराकारादिभिस्तुख्यं पश्यतीति किमेवं ग्राह्यं ? एवमित्यनुमोदना, ततो हेतौ पृष्टे सति तत्प्रतिवचनं निन्नालंबनप्रदर्शकं तज्ज्ञानं साकारं भवति यतो दर्शनं पुनरनाकार मित्यतो निन्नासंबनावेतौ प्रत्ययाविति प्रत्यपादीति टीकाकृतः । छात्र यद्यपि जं समयं इत्यत्र जं इति अमूनावः प्राकृतलक्षणात्, यत्कृतमित्यत्र जं कयमिति प्रयोगस्य लोकेऽपि दर्शनादिति वक्तुं शक्यते, तथापि तृतीयान्त
बिन्दुः
॥ १५५
