________________
निश्चयतः पंचवर्णेऽपि चमरे कृष्णवर्णत्वमेवांगीकरोति तथायमपीति लौकिकसमः। न च कृष्णो भ्रमर इत्यत्र विद्यमानेतरवर्णप्रतिषेधाज्ञान्तत्वम्, अनुद्भूतत्वेनेतरा विवक्षा, तपउदासेऽतात्पर्यात्, उद्भूतवर्णविवदाया एवाजिसापादिव्यवहारहेतुत्वात् । कृष्णादिपदस्योद्भूतकृष्णादिपरत्वाधाऽतात्पर्यझं प्रत्येतस्याप्रामाण्येऽपि तात्पर्यशं प्रति प्रामाण्यात्, लोकव्यवहारानुकूलत्वात् । नापि निश्चयतः, अवधारणाक्षमत्वादित्यसत्यमेव । ननु कृष्णो भ्रमर इति वाक्यवत् पंचवर्णो भ्रमर इति वाक्यमपि कथं न व्यवहारनयानुरोधि, तस्यापि लोकव्यवहारानुकूलत्वात्, आगमबोधितार्थेऽपि व्युत्पन्नलोकस्य । व्यवहारदर्शनात्, खोकबाधितार्थबोधकवाक्यस्याव्यवहारकत्वे चात्माऽरुपवानित्यादिवाक्यस्याप्यव्यवहारकत्वापातात्तस्याप्यात्मगौरत्वादिबोधकटोकप्रमाणबोधकत्वादत्रान्तलोकबाधितार्थबोधकत्वं चोजयत्र तुट्यम् । प्रत्यक्ष नियतैव व्यवहारवि. षयता, न त्वागमादिनियतेति तु व्यवहारऽनयस्य चार्वाकदर्शनप्रवर्तकस्य मतम्, न तु व्यवहारनयस्य जैनदर्शनस्पर्शिन इति चेत्सत्यम् । यद्यपि क्वचिददृष्टार्थे नैश्चयिकविषयतासंवलितैव व्यावहारिकविषयता स्वीक्रियते, तथापि लोकप्रसिधानुवादस्थले क्वचिदेव सेति कृष्णो भ्रमर इति वाक्ये स्वजन्यबोधे भ्रमरविषयतानिरूपितपंचवर्णत्वाख्यविषयतायां व्यावहारिकत्वानावान्न तथात्वमिति दिक् । कुंमिका स्रवति, पन्था गवतीत्यादी बाहुट्येन गौणप्रयोगाउपचारप्रायः, विशेषप्रधानत्वाच्च विस्तृतार्थ इति । श्रयमपि सकस निक्षेपान्युपगमपर एव । स्थापना नेत्ययमिति केचित्तेषामाशयं न जानीमः। न हीन्यप्रतिमायां नेन्व्य वहारो जवति, न वा जवन्नपि ब्रान्त एव, न वा नामादिप्रतिपक्षव्यवहारसांकर्यम
१ गौरखरवदरण्यमितिवत्. २ गौरकवादि.
क्वचिदेव सेति कृष्णायकविषयतासंवखितैव व्यावहारिक न तु व्यवहारनयस्य जैनदर्शन
