________________
नयरहस्य
प्रकरणम्,
॥
२॥
न च ज्ञानाज्ञानात्मकत्वोजयनयविषयसमावेशविरोधात् प्रत्येकमनयत्वमाशंकनीयम्, तादात्म्येनोजयरूपासमावेशेऽपि विषयत्वतादात्म्याच्यां तलयसमावेशात्। विषयत्वमपि कथंचित्तादात्म्यमिति तु नयान्तराकूतम् , यदाश्रयणेनानिधानप्रत्ययानां तुझ्यार्थत्वमुक्तमिति दिक् ॥वसतिराधारता, सा च यथोत्तरशुशानां नैगमलेदानां लोके तिर्यग्लोके जंबूधीपे जरतक्षेत्रे तद्दक्षिणार्धे पाटलिपुत्रे देवदत्तगृहे तन्मध्यगृहे चावसेया । अतिशुधनगमस्तु वसन् वसतीत्याह । न चाधारताधारस्वरूपा तत्संयोगस्वरूपा वा, उज्जयथापि गृहकोण श्व लोकेऽप्येकत्रितया तदविशेषात् किं विशुचितारतम्यं न ह्यत्र
प्रस्थकन्यायवौणमुख्यविषयकृतो विशेषोऽस्तीति चेत् सत्यम्, देवदत्तसंयोगपर्यायपरिणतगृहकोणक्षेत्रस्याखंगक्षेत्रामजालेदावेशेन पृथक्कृतस्य यथाक्रमं गुरुगुरुतरविषये लेदोपचारेण विशुस्यपकर्षसंजवात्, अन्यथा खोके वसामीत्यन्वयस्यैवानु-10
पपत्तिः । न हि कृत्स्ने खोके देवदत्तवसतिरस्ति, न च विनोपचारं कृत्स्नलोकरूढालोकपदात्तद्देशोपस्थितिरस्ति । हन्तवं|| वृक्ष कपिसंयोग इत्यत्राप्युपचारः स्यादिति चेत्, कः किमाह, स्यादेवम् । कात्यविनिर्मोकेणान्वयोपपत्तौ किमुपचारेणेति | चेत्, देशाग्रहे तहिनिर्मोक एव कथं । पदशक्त्यनुपग्रहादिति चेन्न, स्कन्धपरस्य वृक्षपदस्यैकत्वपरिणतिरूपस्कन्धपदार्थेनैवोपग्रहात्, । जेदविनिटुंठित एव वृक्षपदार्थ श्राश्रीयत इति चेन्नानुजवबाधेन तथाश्रयणायोगादिति दिक् । प्रयोगे क्वेत्याद्याकांक्षाबाहुट्याबाहुस्यकृतं विशुख्यविशुश्वैिचित्र्यम् । अत एव वसन् बसतीति प्रयोगस्य ब्युपरताकांक्षत्वात्सर्वविशुधनैगमजेदत्वमित्यपि वदन्ति । व्यवहारेऽप्ययमेवानुसरणीयः पन्थाः । न चात्र कथं वसन् वसतीति जेदः, पाटलिपुत्रा-||. दन्यत्र गतस्यापि पाटलिपुत्रवासित्वेनैव व्यवहारादिति चेत् सत्यम्, तत्र बहुकालप्रतिबद्धतातगृहकुटुंबस्वामित्वाद्यर्थे
७२
