________________
કરેલ, બરાબર તે જ રીતે એ વનિકુંજને પણ પાવન કરી રહ્યા છે. કારણ કે એ બંને અવસ્થામાં એમની મનઃસ્થિતિની તુલ્યતા અકબંધ હતી. ભક્ત ને શત્રુ આ બંને તેમના લોકોત્તર શબ્દકોષમાં પર્યાય શબ્દો હતા. અપનત્તો પમત્તેહિં પિવાય મલેસ આ ભગવચનની પરિણતિ એમને આત્મસાત્ હતી.
અંદર... હજી અંદર... વધુ અંદર... નિકુંજ વધુ ને વધુ નિબિડ બની રહ્યું છે, ને સંત આગળ વધી રહ્યા છે. લતાઓએ જ્યાં ગુફા જેવો ઘાટ આપ્યો છે, એવા એક સ્થાને સંત અટકી ગયા છે. કુદરતની કરામત જેવા એ સ્થાનને વિધિવત્ પ્રમાર્જીને સંત પર્યંકાસને બેસી ગયા છે. નેત્રો નિરાયાસપણે મિંચાઈ ગયા છે... ને ભીતરમાં પ્રતિષ્ઠિત સમભાવની રક્ષા માટે આત્માનુશાસનની વાડ નવરચના પામી રહી છે....
આપ સ્વભાવમાં રે અવધૂ! સદા મગન મેં અના |
જગત જીવ હૈ કર્માધીના
અચરિજ કછુઅ ન લીના ૫૧ II
હે અવધૂત!
તું સદા ય આત્મસ્વભાવમાં મગ્ન હેજે.
જગતના જીવો તો કર્માધીન છે.
તેમાની કોઈ ચેષ્ટા પર વિસ્મિત બનવા જેવું નથી. સંસ્કૃતમાં આત્મન્ શબ્દ... પ્રાકૃતમાં અલ્પ બને છે...
7
