SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 55
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४० तैत्तिरीयोपनिपद् [बल्ली १ सर्वेऽस्मै वलिमात्रहन्त्यङ्गश्ता अगभूत देवगण जिस प्रकार ब्रह्मको उसी प्रकार इस अपने अङ्गीके लिये यथा ब्रह्मणे । आमोति ! उपहार लाते हैं । तथा वह मनस्पतिमनसस्पतिम् । सर्वेषां हि को प्राप्त हो जाता है । ब्रस सर्वात्मक मनसां पतिः सर्वात्मवाद- होनेके कारण सम्पूर्ण मनोंका पति | है, वह सारे ही मनोद्वारा मनन ह्मणः । सबैर्हि मनोभिस्तन्मनुते।। करता है। इस प्रकार उपासनाद्वारा तदानोत्येवं विद्वान् । किं च वा विद्वान् उसे प्राप्त कर लेता है । यही नहीं, वह वाक्पति-सम्पूर्ण वाणियोंस्पतिः सर्वासांवाचांपतिर्भवति।। का पति हो जाता है, तथा चक्षुतथैव चक्षुष्पतिश्चक्षुपां पतिः। पति-नेत्रोंका खामी, श्रोत्रपतिश्रोत्रपतिः श्रोत्राणां पतिः ।। कानोंका स्वामी और विज्ञानपति विज्ञानोंका खामी हो जाता है। विज्ञानपतिर्विज्ञानानां च पतिः। तात्पर्य यह है कि सर्वात्मक होने सर्वात्मकत्वात्सर्वप्राणिनां करणे- कारण वह समस्त प्राणियोंकी स्तद्वान्भवतीत्यर्थः। इन्द्रियोंसे इन्द्रियवान् होता है। किंच ततोऽप्यधिकतरमेतद्भ- यही नहीं, वह तो इससे भी बड़ा वति। किं तत् १ उच्यते।आकाश- हो जाता है । सो क्या? बतलाते . . हैं-आकाशशरीर-आकाश जिसका शरीरमाकाशः शरीरमस्याकाश " | शरीर है अथवा आकाशके समान वद्वा सूक्ष्म शरीरमस्येत्याकाश | जिसका सूक्ष्म शरीर है वहीआकाशशरीरम् । किं तत् ? प्रकृतं ब्रह्म । शरीर है । वह है कौन ? प्रकृत सत्यात्म सत्यं मूर्तामूर्तमवितथं ब्रह्म [अर्थात् वह ब्रह्म जिसका यहाँ स्वरूपं चात्मा स्वभावोऽस्य तदिदं . प्रकरण है ] । सत्यात्म-जिसका मूर्तामूर्तरूप सत्य अर्थात् अमिध्या सत्यात्म । प्राणारामं प्राणेष्वा-है रात्यात्म' कहते हैं। प्राणाराम
SR No.034106
Book TitleTaittiriyo Pnishad
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGeeta Press
PublisherGeeta Press
Publication Year1937
Total Pages255
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size7 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy