________________
યોગશાસ્ત્ર સૂક્ત- રત્ન - મંજૂષા ४/२२ लोभसागरमुद्वेलम्, अतिवेलं महामतिः ।
सन्तोषसेतुबन्धेन, प्रसरन्तं निवारयेत् ॥७३॥
બુદ્ધિમાનું જીવે સંતોષરૂપી પાળી બાંધીને ઉછળતાં લોભરૂપ સાગરની ભરતીને વધતી અટકાવવી.
– ઇન્દ્રિયજય – ४/२४ विनेन्द्रियजयं नैव, कषायाञ्जेतुमीश्वरः ।
हन्यते हैमनं जाड्यं, न विना ज्वलितानलम् ॥७४॥
ઇન્દ્રિય પર વિજય વિના કષાય જીતવા કોઈ સમર્થ નથી. સળગતા અગ્નિ વિના સુવર્ણની કઠોરતા (અથવા મેલ) દૂર થતી નથી. (સુવર્ણ પીગળતું નથી.) ४/२५ अदान्तैरिन्द्रियहयैः, चलैरपथगामिभिः ।
आकृष्य नरकारण्ये, जन्तुः सपदि नीयते ॥५॥
નિરંકુશ, ચંચળ અને ઉન્માર્ગગામી એવા ઇન્દ્રિયરૂપ ઘોડાઓ જીવને ખેંચીને શીધ્ર નરકરૂપી જંગલમાં લઈ જાય છે. ४/२८ वशास्पर्शसुखास्वाद-प्रसारितकरः करी ।
आलानबन्धनक्लेशम्, आसादयति तत्क्षणात् ॥७६॥
હાથણીના સ્પર્શમુખનો આનંદ લેવા સૂંઢ લંબાવનાર હાથી તરત જ આલાનસ્તંભ સાથે બંધાઈ જવાનું દુઃખ પામે છે.
