________________
૧૮
યોગશાસ્ત્ર સૂક્ત- રત્ન - મંજૂષા
४/१४ उत्सर्पयन् दोषशाखा, गुणमूलान्यधो नयन् ।
उन्मूलनीयो मानदुः, तन्मार्दवसरित्प्लवैः ॥६९॥
માટે, દોષરૂપ ડાળીઓને ઊંચે ચડાવનાર અને ગુણરૂપ મૂળોને દાટી દેનાર માનરૂપ વૃક્ષને નમ્રતારૂપ નદીના પ્રવાહ વડે ઊખેડી નાંખવું. ૪/૨૨ ૩ સૂનૃતસ્ય જનની, પશુ: શનશવિન: I
जन्मभूमिरविद्यानां, माया दुर्गतिकारणम् ॥७०॥
માયા એ જૂઠને જન્મ આપનાર, શીલવૃક્ષ માટે કુહાડી, અવિદ્યા(મિથ્યાત્વ)ની જન્મભૂમિ અને દુર્ગતિનું કારણ છે. ૪/૨૭ તાર્નવમદ્દીપળા, નાવીનહેતુના !
जयेज्जगद्रोहकरी, मायां विषधरीमिव ॥७१॥
જગત આખાને છેતરનાર માયારૂપ નાગણને, જગત આખાને આનંદદાયક સરળતારૂપ જડીબુટ્ટીથી જીતવી. ४/१८ आकरः सर्वदोषाणां, गुणग्रसनराक्षसः ।
कन्दो व्यसनवल्लीनां, लोभः सर्वार्थबाधकः ॥७२॥
લોભ એ સર્વ દોષોની ખાણ, ગુણોને ખાઈ જનાર રાક્ષસ, આપત્તિરૂપ વેલડીઓનું મૂળ અને સર્વ કાર્યોમાં વિદનરૂપ
