________________ (ર) 50 કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત (5) કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત - કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત = પરમૈપદી ધાતુ + અતુ. પરમૈપદી ધાતુઓના વર્તમાનકાળ ત્રીજો પુરુષ બહુવચનના રૂપમાંથી મુક્તિ કાઢીને બત્ લગાડવાથી તે ધાતુઓનું કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત બને છે. તેનો અર્થ ..તો' એવો થાય છે. દા.ત. ની > નક્તિ - નમ્ + અત્ = નવત્ ! લઈ જતો. કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત = આત્મપદી ધાતુ + માન, બાન, પહેલી બુકના ચાર ગણના આત્મપદી ધાતુઓના મૂ-કારાન્ત અંગને માન લગાડવાથી અને બીજી બુકના છ ગણના આત્મપદી ધાતુઓના અંગને કાન લાગડવાથી તે ધાતુઓનું કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત થાય છે. તેનો અર્થ ....તો' એવો થાય છે. દા.ત. મુન્ + અ + માન = મોમન ! ખુશ થતો. + 3 + માન = ગુરુ + માન = ! કરતો. (3) કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્ત એ કર્તાનું વિશેષણ છે. તેના રૂપો કર્તાના લિંગ પ્રમાણે થાય. પરસ્મપદી ધાતુઓના કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્તના રૂપો પુલિંગમાં છત્ ની જેમ, નપુંસકલિંગમાં છત્ (નપુંસકલિંગ) ની જેમ અને સ્ત્રીલિંગમાં નપુંસકલિંગ પહેલી વિભક્તિ દ્વિવચનનું રૂપ લઈ ની ની જેમ થાય. દા.ત. વાd નયન રામ: Tછત ! બાળકને લઈ જતો રામ જાય છે. વાતં યેન્તી રામ અછત | બાળકને લઈ જતી રામા જાય છે. પf યતુ ગતં વતિ | પાંદડાને લઈ જતું પાણી વહે છે. ૬ઢા ગણના પરમૈપદી ધાતુઓના કર્તરિ વર્તમાન કૃદન્તના નપુંસકલિંગના રૂપમાં પહેલી, બીજી અને સંબોધન વિભક્તિના દ્વિવચનમાં વિકલ્પ ઉપાયેં ન ઉમેરાય, બાકીના રૂપો |જીત (નપુંસકલિંગ)ની જેમ થાય.
