________________ 48 કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત દા.ત. કર્તરિ - રામ: સ્થિતઃ | રામ ઊભો રહ્યો. ભાવે - રામેળ સ્થિતમ્ રામ વડે ઊભા રહેવાયું. (20) ભાવે પ્રયોગ સિવાય અકર્મકધાતુઓના કર્મણિ ભૂત કૃદન્તનો અર્થ કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત પ્રમાણે કરવો. દા.ત. રામ: મુવિત: રામ ખુશ થયો. રામ: મુવિતવાનું ! રામ ખુશ થયો. (21) ભૂતકાળના કર્મણિ વાક્યમાં ક્રિયાપદને બદલે કર્મણિ ભૂત કૃદન્તોને વિશેષણ તરીકે વપરાય છે. દા.ત. રામે પટ: યિત | રામ વડે ઘડો કરાયો. રામે ધટ: કૃત: રામ વડે ઘડો કરાયો. (4) કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત - (1) કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત = ધાતુ + તવતું. તેનો અર્થ “...લો(યો)' એવો થાય છે. કર્મણિ ભૂત કૃદન્તને વત્ લગાડવાથી કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત થાય છે. દા.ત. $ + તવત્ = કૃતવત્ / કરેલો (કર્યો). કૃત + વત્ = કૃતવત્ ! કરેલો (કર્યો). (2) સંપ્રસારણના નિયમો, દસમા ગણના ધાતુના નિયમો વગેરે નિયમો કર્મણિ ભૂત કૃદંતની જેમ અહીં પણ લાગે. દા.ત. વર્ + તવત્ = ફક્તવત્ / કહેલો (કહ્યો). પુસ્ + તવત્ = વરિતવત્ | ચોરેલો (ચોર્યો). (3) કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત કર્તાનું વિશેષણ બને. તેથી તેના રૂપો કર્તાના લિંગ પ્રમાણે થાય. તેના રૂપો પુલિંગમાં પવિત્ ની જેમ, નપુંસકલિંગમાં નપાત્ ની જેમ અને સ્ત્રીલિંગમાં હું ઉમેરીને નવી ની જેમ થાય. દા.ત. મહેશ: 8 વૃતવાન્ મહેશે ઘડો કરેલો (કર્યો). વન્દ્રના બોનનં તવતી વંદનાએ ભોજન કરેલું કર્યું. નતં પડું વૃતવત્ | પાણીએ કાદવ કરેલો (કર્યો).
