________________ 48 કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત દા.ત. શી + ત = પિતા સૂતેલો. ધુમ્ + ત = ધતિ, ધૃણ હિંમત કરેલો. (15) ત લાગતા ય, ર, નમ્, , , મન, તન, ક્ષણ, fક્ષ, ઋક્ અને વન્ ધાતુઓનો અનુનાસિક લોપાય. દા.ત. અન્ + ત = જતા જવાયેલો. તન + ત = ત aa વિસ્તાર કરાયેલો. રમ્ + ત = રત | રમાયેલો. નમ્ + ત = નત નમાયેલો. (16) ૧૫મા નિયમમાં કહેલા ધાતુઓ સિવાયના અન્ કે મન અન્તવાળા ધાતુઓને ત લાગતા જયારે રૂ ન લાગે ત્યારે તેમનો સ્વર દીર્ઘ થાય. દા.ત. ક્ષમ્ + ત = ક્ષાા aa ક્ષમા કરાયેલો. શમ્ + ત = શાન્તા શાંત થયેલો. (17) ત લાગતા જયારે રૂ ન લાગે ત્યારે ઉપાજ્ય અનુનાસિકવાળા ધાતુઓનો અનુનાસિક લોપાય. દા.ત. ર + ત = રક્ત ! રંગાયેલો. અન્ + ત = પ્રવત / અંજાયેલો. (18) ગત્યર્થક ધાતુઓ, fપવું, મુન્ અને અકર્મક ધાતુઓનું કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત એ કર્તરિ ભૂત કૃદન્ત તરીકે પણ વપરાય છે. દા.ત. કર્મણિ - રામેળ પ્રાપો : રામ વડે ગામ જવાયું. કર્તરિ - રામો ગ્રામ તિઃ | રામ ગામમાં ગયો. કર્તરિ - રામો પ્રામં તિવાન રામ ગામમાં ગયો. (19) કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત ભાવે પ્રયોગમાં નપુંસકલિંગ એકવચનમાં વપરાય
