________________ 252 બહુવતિ સમાસ માટેના કેટલાક નિયમો પાતળું છે પેટ જેનું તે. વેન્દ્ર રૂવ મુવું યસ્યા: સ = વેન્દ્રકુવા, વન્દ્રમુવી | ચન્દ્ર જેવું છે મુખ જેનું તે. (xix) પ્રાણીની આંખના અર્થમાં વપરાતો લિ શબ્દ ઉત્તરપદમાં હોય અને સમાસ સ્ત્રીલિંગનું વિશેષણ હોય તો ક્ષનું પક્ષી થાય. દા.ત. કોમન્ને ક્ષળી વસ્યા: સા = કોમન્નાક્ષી | કોમળ છે આંખ જેની તે. (xx) = (સમાન અર્થવાળો), B અને વીર પછી પતિ શબ્દ હોય અને સમાસ સ્ત્રીલિંગનું વિશેષણ હોય તો પતિ નું પત્ની થાય. દા.ત. સમાન: પતિ: યસ્યા: સા = સપત્ની ! સમાન છે પતિ જેનો તે. (xxi) ઉત્તરપદ નકારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામ હોય અને સમાસ પુલિંગ કે નપુંસકલિંગનું વિશેષણ હોય તો મા નો ગ થાય છે. લાગે ત્યારે ના નો વિકલ્પ થાય છે. દા.ત. સીતા માર્યા યસ્ય : = સીતામ, સીતામા, સીતામાર્યા સીતા છે પત્ની જેની તે. (4) બહુવ્રીહિ સમાસને અત્તે લગાડવાના નિયમો (i) ઉત્તરપદ તરીકે 2-કારાન્ત શબ્દો હોય તો સમાસને અત્તે અવશ્ય છે લાગે. દા.ત. ફૅશ્વર: વર્તા વચ્ચે તત્ = શ્ચરર્ટુમ્ નત્િ | - ઈશ્વર છે કર્તા જેનો તે જગત. (ii) ઉત્તરપદ તરીકે હું-કારાન્ત અને ૩-કારાન્ત સ્ત્રીલિંગ શબ્દો હોય કે જેમના , ઝનો સ્વરાદિ પ્રત્યયો પૂર્વે , થાય તો સમાસને અત્તે અવશ્ય જ લાગે. દા.ત. વચ્ચ: ન: સ્મિન : = વહુની ફેશ: I ઘણી છે નદીઓ જેમાં તે દેશ.
