________________ 25 1 બહુવ્રીહિ સમાસ માટેના કેટલાક નિયમો દા.ત. પૐ કુર્તા પ્રમાણે ય તત્ = શાસ્ત્રમ્ તાર | પાંચ આંગળ પ્રમાણવાળું લાકડું. पञ्च अङ्गुलयः यस्य सः = पञ्चाङ्गलिः हस्तः / પાંચ આંગળીઓવાળો હાથ. અહીં સમાસ લાકડાનું વિશેષણ ન હોવાથી પ્રફુતિ નું કુત્ત ન થયું. (xiv) અને સંખ્યાવાચક વિશેષણ પછી પાદ્રિ નું પાત્ર થાય, સ્ત્રીલિંગમાં પી પણ થાય. દા.ત. શમન પાવ યસ્ય સ: = સુપાત્ સારા છે પગ જેના તે. તો પવી યાઃ સા = દિપવી, દિપાલ્ બે છે પગ જેના તે (સ્ત્રી). (W) શક્તિનું વિકલ્પ શક્ત થાય. દા.ત. નાપ્તિ શક્તિ: યસ્થ : = મશત:, શક્તિ: | જેની પાસે શક્તિ નથી તે. (xvi) હૃતિ નું વિકલ્પ હત થાય. દા.ત. નાસ્તિ હૃત્તિઃ યસ્થ : = મહત્ત:, મહત્તિઃ | જેની પાસે હળ નથી તે. (xvii) ધન્ નું ઉધનું થાય. દા.ત. USન વ ૩ધતિ યુW : = ધોબી : | કુંડ જેવા છે આંચળ જેના તે ગાય. (xviii) , સદ, કે અન્ સિવાયના કોઈપણ શબ્દ પછી , પાત્ર, ૩૮ર, સ્તન, ઝ, મોણ, મુલું, નાસિકા, નવું, , ગૃ, શ વગેરે શબ્દો આવે અને આખો સમાસ સ્ત્રીલિંગનું વિશેષણ હોય તો અન્ય ન નો મા કે ડું થાય. દા.ત. મોમતાનિ ન થાઃ સા = સ્રોતા, ક્રોમના કોમળ છે અંગો જેના તે. कृशं उदरं यस्याः सा = कृशोदरा, कृशोदरी /
