________________ 250 બહુવ્રીહિ સમાસ માટેના કેટલાક નિયમો દા.ત. શોભન: બ્ધિ: યસ્થ તત્ = સુબ્ધિ પુષ્પમ્ | સારી છે ગંધ જેની તે ફૂલ. (vii) ઉપમાન બહુવ્રીહિના ઉત્તરપદમાં ગબ્ધ નું બ્ધિ થાય. દા.ત. મધુનઃ બ્ધિ: રૂવ મધઃ યસ્ય સઃ = મધુધિઃ | મધની ગંધ જેવી ગંધ છે જેની તે. (ix) પૂર્વપદ એક જ શબ્દ હોય તો ઉત્તરપદમાં ધર્મ નું ધર્મનું થાય. દા.ત. સમાનઃ ધર્મ થસ્થ : = સમાનધા સમાન છે ધર્મ જેનો તે. (4) ઉપસર્ગ પછી નાસિક્કાનું ના થાય. દા.ત. ઉન્નતા નાસ થસ્થ : = ઉન્ન: I ઊંચું છે નાક જેનું તે. (i) દિ અને ત્રિ પછી મૂર્ધન નું પૂર્ણ થાય. દા.ત. દ મૂર્ધાની વચ્ચે સ: = દિમૂર્ધ બે છે માથા જેના તે. ત્રયો કૂધનો યસ્થ : = ત્રિમૂર્ધા ત્રણ છે માથા જેના તે. (i) તુ તુ, તુ અને આ પછી પ્રજ્ઞા નું પ્રમ્ અને મેધા નું ધમ્ થાય. ઉત્ન પછી પણ મેધા નું મેધમ્ થાય. દા.ત. જેમના પ્રજ્ઞા વશ્ય : = સુના: I સારી છે પ્રજા જેની તે. એ જ રીતે સુઝના: I દુષ્ટ પ્રજાવાળો. અપ્રની: I પ્રજા વિનાનો. સુધા: I સારી બુદ્ધિવાળો. તુર્વેધાઃ | દુષ્ટ બુદ્ધિવાળો. અમેધા: I બુદ્ધિ વિનાનો. અત્પધા: | અલ્પ બુદ્ધિવાળો. (ii) બહુવ્રીહિ સમાસ ‘લાકડું અર્થવાળા શબ્દનું વિશેષણ હોય અને ઉત્તરપદ મતિ હોય તો પતિ નું નવુંત્ત થાય.
