________________ કર્મધારય તપુરુષ સમાસ (vi) મધ્યમપદલોપી કર્મધારય તપુરુષ સમાસ (i) વિશેષણ પૂર્વપદ કર્મધારય તપુરુષ સમાસ પૂર્વપદમાં વિશેષણ હોય અને ઉત્તરપદમાં વિશેષ હોય તો આ સમાસ થાય છે. વિગ્રહવાક્યમાં વિશેષ્યના લિંગ અને વચન પ્રમાણે બસ, તત્ કે રૂદ્રમ્ સર્વનામના રૂપો વપરાય છે. અથવા એમને એમ પણ વિગ્રહ થાય છે. Mાથી સારી = MIHIR 1 કાળો સારંગ (હરણ) પૂનિતા ર સા મૂરિશ = પૂનિતમૂર્તિઃ | પૂજાયેલી મૂર્તિ. (i) વિશેષણ ઉત્તરપદ કર્મધારય તપુરુષ સમાસ (1) પૂર્વપદમાં વિશેષ્ય હોય અને ઉત્તરપદમાં વિશેષણ હોય ત્યારે આ સમાસ થાય છે. દા.ત. વીરથીસી નિનશ = વીfઝન: I વીર જિન. નૃપશ્ચાસી વૃન્દાર = કૃપવૃન્દાર: / શ્રેષ્ઠ રાજા. (2) મસ્જિી , મવલા, પ્રજા તુમ્, ઉદ્ધ, તર્જગ: આ પાંચ શબ્દો શ્રેષ્ઠ અર્થમાં ઉત્તરપદમાં આવે અને પોતાના લિંગમાં જ રહે. દા.ત. બ્રાહ્મણમલ્ટિા શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણ, મા ! શ્રેષ્ઠ ગાય. ધર્મપ્રાઇન્કમ્ શ્રેષ્ઠ ધર્મ. નવોદ્ધ: I શ્રેષ્ઠ ગાય. તર્જનઃ શ્રેષ્ઠ ગાય. (i) વિશેષણ ઉભયપદ કર્મધારય તપુરુષ સમાસ (1) સમાસના બન્ને પદો વિશેષણ હોય ત્યારે આ સમાસ થાય છે. દા.ત. શીત 2 3 2 = શીતોષ્ઠમ્ | ઠંડું અને ગરમ. રક્ત પીતઋ = રક્તપીત: | લાલ અને પીળું. (2) એક જ વ્યક્તિએ કરેલા બે કાર્યો બતાવનારા કૃદન્તોનો આ સમાસ થાય.
