________________ 2 25 અનિયમિત વિભક્તિ તપુરુષ સમાસો નણં મહૂડ = મધ્યાહૂ: I દિવસનો મધ્ય ભાગ. (5) બનાવ સૂચવતાં છઠ્ઠી વિભક્તિવાળા શબ્દનો કાળવાચક શબ્દ સાથે આ સમાસ થાય. સમાસમાં કાળવાચક શબ્દ પહેલા મુકાય. દા.ત. સંવત્સર: મૃતસ્ય = સંવત્સરમૃતઃા જેને મર્યાને એક વર્ષ થયું છે તે. માસ: નાતાયા = માનતા. જેને જન્મ્યાને એક માસ થયો છે તે. (i) સપ્તમી વિભક્તિ તપુરુષ સમાસ સાતમી વિભક્તિવાળા નામનો ધૂર્ત, પ્રવીણ, નિપુ, પveત, પત્, શત્ત, સિદ્ધ, શુઝ, પવ, વધુ વગેરે શબ્દોની સાથે આ સમાસ થાય (1). (ર) દા.ત. સમાયામ્ પબ્લિત: = સમાપfus: I સભામાં પંડિત. નાયામ્ પ્રવીણ: = કૃતાપ્રવીણ: કળામાં હોંશિયાર. સાતમી વિભક્તિવાળા કાર્યના સમય કે સ્થાન બતાવનાર શબ્દનો કાર્ય બતાવનાર શબ્દની સાથે આ સમાસ થાય છે. દા.ત. wાને પ્રાપ્ત: = ઋત્તિપ્રાપ્ત: | કાળે મળેલ. માસને સ્થિતઃ = માસનસ્થત: | આસન પર રહેલ. (3) ઘણામાંથી એકને બીજા બધા કરતા ચઢિયાતો બતાવવો હોય ત્યારે આ સમાસ થાય. દા.ત. પુરુષ ઉત્તમ: = પુરુષોત્તમ: 1 પુરુષોમાં ઉત્તમ. પણ પુરુષાનાં ઉત્તમ: = પુરુષોત્તમઃ | ન થાય. અનિયમિત વિભક્તિ તપુરુષ સમાસો (1) બીચ પર: = મચાર: | બીજાને કરનાર, (2) 3ii 35 = 35, 3965: પાણીનો ઘડો. (3) ૩ઃસ્થ ધિઃ = ૩ધિઃ | પાણીનો ભંડાર-સમુદ્ર.
