________________ 2 2 2. વિભક્તિ તપુરુષ સમાસ વીવા નિપુણ: = વાનપુ: | બોલવામાં હોંશિયાર. શરયા મિશ્ર: = મિશ્ર: I સાકરથી મિશ્ર. ધારિયા ગ્નસ્થ: = ધારાગ્નW: I ધારથી કોમળ. (2) પૂર્વપદ સાધન હોય અને ઉત્તરપદ તેનાથી થયેલ પરિણામ હોય ત્યારે આ સમાસ થાય છે. દા.ત. શક્યા : = શતાવવું: છરીથી ટુકડો. પૂર્વપદ કર્તા કે સાધન હોય અને ઉત્તરપદ ધાતુસાધિત રૂપ હોય ત્યારે આ સમાસ થાય છે. દા.ત. હરિના ત્રાત: = ત્રિાત: | હરિથી રક્ષાયેલ. ના મિત્રમ્ = નરર્વામિત્રમ્ | નખોથી ભેદાયેલ. (4) ઉત્તરપદ કોઈ ખાવાની વસ્તુનું નામ હોય અને પૂર્વપદ તેની સાથે મિશ્ર કરેલ બીજી કોઈ ખાવાની વસ્તુનું નામ હોય ત્યારે આ સમાસ થાય છે. દા.ત. Maa મોનઃ = ધ્યાન: દહીં સાથે મિશ્ર કરેલ ભાત. ગુડેન ધાના: = વિધાના ગોળ સાથે મિશ્ર કરેલ ધાણા. (i) ચતુર્થી વિભક્તિ તપુરુષ સમાસ (1) ચોથી વિભક્તિવાળા નામનો વતિ, હિત, સુd, fક્ષત નામોની સાથે આ દા.ત. મૂખ્યો વહ્નિ = મૂતત્તિ: | ભૂતો માટેનો બલિ. મ્યો હિતમ્ = હિતમ્ | ગાય માટે હિતકારી. વે સુરવમ્ = Tોસુવમ્ | ગાય માટે સુખ. વે રક્ષિતમ્ = મોક્ષતમ્ | ગાય માટે રાખેલું. (2) પૂર્વપદ પરિણામ (બનેલી વસ્તુ) હોય અને ઉત્તરપદ પરિણામી દા.ત. છતાય હિાથમ્ = કુર્તાહિરણમ્ I કુંડલ માટેનું સોનું.
