________________ ગણકાર્યરહિત કાળના સામાન્ય નિયમો 103 દા.ત. વલ્ + તાશ્મિ = રહ્યાતામિ, રાતાદે, વાતાશ્મિ, WIતા હું બોલીશ. વસ્ > વેરો, વરી, વરચ્ચે, વવશ, વશે . હું બોલ્યો. (17) ગણકાર્યરહિત કાળમાં દશમા ગણના ધાતુઓને મય ની બદલે અન્યૂ લાગે. ત્યારે ધાતુના અન્ય સ્વર અને ઉપાજ્ય મ ની વૃદ્ધિ થાય અને ઉપાજ્ય હૃસ્વ સ્વરનો ગુણ થાય. (18) , , , 7, ધૂ-આ છઠ્ઠા ગણના ધાતુઓ અને 3, 6, ન, ગુરુ, છુ, પુ તુ ધાતુઓમાં કોઈપણ વિકારક પ્રત્યય પૂર્વે ગુણવૃદ્ધિ ન થાય. પરોક્ષના પહેલો પુરુષ એકવચનમાં અને ત્રીજો પુરુષ એકવચનમાં, પ્રેરકમાં અને અદ્યતનભૂતકાળના રૂ પૂર્વે દશમા ગણના નિયમો પ્રમાણે ગુણ-વૃદ્ધિ થાય. પરોક્ષ પહેલો પુરુષ એકવચનમાં અન્ય સ્વરની વિકલ્પ વૃદ્ધિ થાય, ગુણ ન થાય અને ઉપાજ્ય સ્વરનો વિકલ્પ ગુણ થાય. દા.ત. ર્ + તાશ્મિ = ટિતાશ્મિ | હું આડાઈ કરીશ. સુત્રોટ-તુટુટા તેણે તોડ્યું. ત્રીતિ, ટોયત | તે તોડે છે. મિત્રોટા તેણે તોડ્યું. જુનાવ-કુનુd I તેણે સ્તુતિ કરી. પુટ-ચુટા તેણે આડાઈ કરી. (19) આશીર્વાદાર્થ પરસ્મપદ સિવાયના ગણકાર્યરહિત કાળમાં પ્રશ્ન નો જન્ વિકલ્પ થાય. પ્રર્ ના સ્ નો લોપ ન થાય ત્યારે ન્ થાય. દા.ત. પ્રન્ + તાશ્મિ = પ્રષ્ટસ્મિ, મર્ણપ્તિ | હું ભેજીશ. પ્રન્ + યાત્ = ઍન્થાત્ ! તે ભુંજે. (20) fમ (૫મો ગણ, આત્મને પદ, ફેંકવું, ઉમેરવું), મી (૯મો ગણ, ઉભયપદ, મારી નાખવું), તી (૪થો ગણ, આત્મપદ, નાશ પામવું) + વિકારક પ્રત્યય = અન્ય સ્વરનો થાય. ની (૯મો ગણ, પરસ્મ પદ, ૪થો ગણ, આત્મપદ) + વિકારક પ્રત્યય = અન્ય
