________________ જ્યાં લાગણી હોય ત્યાં પરા (= ઉત્કૃષ્ટ) ભક્તિ થાય. જ્યાં લાગણી નહોય ત્યાં વેઠ થાય. દરેક વ્યક્તિ સાથે ગુણના સંબંધથી જ વ્યવહાર કરવો. જેને વૈયાવચ્ચની જરૂર છે તેની વૈયાવચ્ચ કરવામાં નાના-મોટા ન જોવાય. જે વખતે જેની પ્રધાનતા હોય એને સ્વીકારાય. એમ કરશે તો તરશે. ગુણનું બહુમાન બીજા ગુણોને પણ ખેંચી લાવે છે. જે સાંભળી શકે, જેનામાં લાયકાત હોય તેને જ ગુરુ કહે બીજાને નહિ. મહાન પુણ્યોદય હોય તેને જ ગુરુ કહે એમ શિષ્યને લાગવું જોઈએ. મારો પુણ્યોદય છે માટે મને કહ્યું. જે ગુરુના હૃદયમાં હોય તેનું જ નામ મુખમાં આવે. ગુરુ ગમે તેમ વર્તતા હોય તો પણ ગુરુનું સ્થાન શિષ્યના હૃદયમાંથી જાય નહિ. આ એકલવ્ય કરી બતાવ્યું છે. ગુરુએ ભણાવવાની ના કહી તો પણ જંગલમાં તેમની મૂર્તિ બનાવીને તેમની સામે ધનુર્ધારી બન્યો. છતાં જ્યારે ગુરુએ ગુરુ-દક્ષિણામાં જમણા હાથનો અંગૂઠો માંગ્યો તો આપવામાં કોઈ વિકલ્પ ન કર્યો. જાતના પક્ષપાતી બન્યા માટે આપણને શુભાશુભ વિકલ્પો જાગ્યા. ગુણના પક્ષપાતી બનાય તો અસારમાંથી પણ સાર શોધે. ગુરુ મોક્ષમાર્ગના પથપ્રદર્શક છે તે માર્ગે શિષ્ય ચાલવું પડે નહિ તો નિર્ધારિત સ્થળે પહોંચી ન શકાય. માટે ગુરુની સહાય લઈને ગુણવૈભવને જ પામવાનો છે. ગુરુ પાસે બાળક થઈ, બુદ્ધિને ગિરવે મૂકી સમર્પિત થઈ જવામાં જ કલ્યાણ છે. ગુણોનું એકાંતે અર્થીપણું ન પ્રગટે ત્યાં સુધી ગુણી પ્રત્યે ગુરુ પ્રત્યે બહુમાન ન આવે. ગુરુએ આને પ્રેમથી બોલાવ્યો, મને ન બોલાવ્યો. આપણામાં પક્ષપાત આવ્યો માટે ગુરુ પ્રત્યે આવો પક્ષપાત થાય છે. આપણે પહોંચવું જ ન હોય તો પછી ગમે તેટલા ઉત્તમમાં ઉત્તમ ગુરુ મળે તો પણ ઠેકાણું ન પડે. એક બાજુ એકલવ્ય છે. બીજી બાજુ માતુષ મુનિ છે. બંનેમાં પોતે જ્ઞાનસાર-૨ // 80
