________________ આત્મામાં સ્વસત્તામાં જે અનંત ગુણો રહેલાં છે તેનું જ સ્મરણ, તેમાં જ રમણતા અને તેની સાથે વાતો કરવાની છે. નિશ્ચયને ઉડાવીને વ્યવહાર માર્ગ પકડવાથી આપણા હાથમાં આવે શું? વિશુદ્ધ માર્ગ જ ચાલ્યો જાય. જમાલી અગીયાર અંગ ભણેલા હતા. 'કડે માણે કડે' આટલો જ ફરક હતો. છતાં એને શાસનમાંથી બહાર કાઢ્યા. પરમાત્મા ભાખી જ ગયા છે કે ઉત્તમ આત્માઓ પણ મમત્વના કારણે માર્ગથી પતિત થશે. આ પાંચમા આરાનો-દુષમકાળનો પ્રભાવ છે. આપણને ખબર ન હોય તો મૌન રહેવું. આપણે પરમાત્માનો જે અદ્ભુત તત્ત્વમાર્ગ - સ્યાદ્વાદ છે તેને પકડીને આગળ વધવાનું છે અને તેનાથી જ સિદ્ધિ પામવાની છે. પરમાત્માએ વ્યવહાર તીર્થની સ્થાપના પણ આત્માની અનુભૂતિ માટે જ કરી છે. સર્વવિરતિ ગ્રહણ કરીને દેવલોકના સુખ ઝખીએ, પ્રરૂપણા પણ એવી જ કરીએ કે એક સામાયિક કરવાથી આટલું પુણ્ય બંધાય તો પરમાત્માના માર્ગને તત્ત્વથી ન સમજ્યા.આવો સામાયિક રૂપવિરતિનો પરમ ધર્મ આપણને મળ્યો પણ આપણે વાણિયા એનો ઉપયોગ ભાજીપાલા બકાલાની જેમ વેચી રહ્યા છીએ. શ્રાવક હોય કે સાધુ હોય બંને માટે માર્ગ તો એક જ છે. આરાધના તો જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્રની જ કરવાની છે. મોક્ષમાર્ગ એક જ છે. માર્ગથી ભેદ નથી પડ્યો. કાળથી અને પરિણામથી ભેદ પડ્યો છે. સાધુ માટે સર્વથી અને શ્રાવકો માટે દેશથી = અલ્પકાળ માટે. જેઓ પ્રત્યાખ્યાનનું નિરતિચાર પાલન નથી કરી શકતા તેઓ માટે તેનો ભંગ ન થાય માટે આગાર ( છૂટ) રાખવામાં આવ્યાં છે. સંસારભાવમાં રહીને ધર્મ થાય જ નહિ, સંસારને છોડીને જ ધર્મ થાય. બે ઘડીના સામાયિક માટે પણ દેશથી પાપ વ્યાપારોનો ત્યાગ કરવો જ પડે. અગીયાર પ્રતિમા વહન કરનારો રજોહરણ રાખે છે. ઘર ત્યાગે છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 78
