________________ થઈ જાય? જ્ઞાનનો અભાવ થાય? ના, જ્ઞાન તો તેમને થાય પણ આત્મા તે વખતે પોતાના અપૂર્વવર્યને પ્રગટ કરે છે. શરીર સાથે જે મોહનો પરિણામ છે તેમાં તે વ્યાકુળ થતા નથી. આપણું આત્મવીર્ય મોહના પરિણામમાં જો ઢળી પડ્યું તો સ્વસ્થ ન રહી શકે. "આત્મવીર્ય જાગી જાય તો મોહ ભાગી જાય." શરીરનો રાગ છોડી અનંત શક્તિને પ્રગટ કરવાની છે. તીર્થકર - કેવલીના આત્માને પણ દ્રવ્ય સંસારી કહેવાય પણ સિદ્ધ ન કહેવાય. કેવલી શરીરમાં રહેવા છતાં યોગમાં સંપૂર્ણ નિરાગી થઈને વર્તે છે, પણ ઉપયોગ પૂર્ણ જાગૃત છે. શરીરથી ભિન્ન થઈને વર્તે છે. હવે તેમનો આવાસ સિદ્ધોમાં જ થવાનો છે પણ હજી આ સંસારમાં છે માટે સંસારી કહેવાય છે. કેમ કે હજુ શરીરથી સંપૂર્ણ મુક્ત નથી બન્યા. અપુનબંધક દશામાં રહેલો તથા સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા ભેદ કરવાની વૃત્તિવાળો છે પણ ભેદની પ્રવૃતિ નથી. છદ્મસ્થોને તથા 4 જ્ઞાનના ધણીને પણ ઉપયોગ મૂકવો પડે છે. જ્યારે કેવલીને ઉપયોગ મૂકવાની જરૂર નથી. વિના ઉપયોગ મૂક્ય, ઉપયોગ નિરંતર ચાલુ હોય કારણ અનંત વીર્ય પ્રગટ થયું છે. જ્ઞાની મોહના ઉદયને નિષ્ફળ બનાવી, કર્મનિર્જરા કરે. દા.ત. પતિ-પત્ની સામે રાગ દષ્ટિથી નહિ જુવે તો તે પોતાને દુઃખી માનશે. આ મારાથી હવે ઓસરી ગયા છે તે મોહના ઉદયને સુખ માને છે. જ્યારે જ્ઞાની મોહના ઉદયને નિષ્ફળ કરે છે. મોહાધીન બની જાય તો જાગૃતિના કારણે પશ્ચાતાપ કરી નિર્જરા કરશે. પુદ્ગલનો સંયોગ ગમે તેવો હોય - અત્યંત શીતલ હોય કે અત્યંત ઉષ્ણ હોય બનેમાં તે સમાધિથી રહી શકે જે જ્ઞાની પોતે વિચારે કે હું આત્મ દ્રવ્ય છું. આ પરદ્રવ્ય છે. તે તેના સ્વભાવ પ્રમાણે વર્તે છે. મારે મારા સ્વભાવ પ્રમાણે વર્તવાનું છે. અનંત શક્તિવાળો મારો આત્મા જો પ્રભુત્વ કેળવે તો પુદ્ગલ સ્વભાવની મારા પર કોઈ અસર ન થાય. પુદ્ગલનો પૂરણ–ગલનનો જ્ઞાનસાર-૨ // ૩ર
