________________ જડને વિષે ઉપાદેય ભાવ થાય. જડથી ચેતનને કંઈ લાભ નથી છતાં જડના પ્રભાવે આત્મા જડ જેવો બની જાય છે. જડનું જ્ઞાન કરીને આત્માએ વધારે ચેતનવંતા બનવાનું છે. આત્માનો પ્રેમ સ્વભાવ છે. એ આત્મા પર ઢોળાવાને બદલે અજ્ઞાનતાના કારણે રાગના વિકારના કારણે જડ પ્રત્યે ઢોળાય છે. વાણિયો ઉદાસ અને સાધુ સદા ઉદાસિન સુખિયા ભલા. સાધુ સદા સંયોગોથી મુક્ત થવાની ભાવનાવાળો અને પ્રયત્નવાળો હોય."પરસંયોગી જ્યાં લગે આત્મા ત્યાં લગે સંસારી કહેવાય." દ્રવ્યને ભાવ બે પ્રકારનાં સંસાર છે. દ્રવ્ય સંસારનો કાયમી અંત લાવવા માટે પ્રથમ ભાવ સંસારને છોડવાનો. આત્મા અનાદિ કાળથી દ્રવ્ય સંસારને છોડે છે પણ તેની સાથેના ભાવ સંસારને છોડતો નથી. માટે દ્રવ્ય સંસાર ફરી ફરી વળગે છે. અનાદિકાળથી જે જે સંગ મળ્યા. તેમાં આત્માએ મમતાની વાસના કરી તે વાસના આત્માએ છોડવાની છે. મારું મારું તે મમતા. ત્યાં જ મારામારી થાય. કરોડો કેવળી ભેગાં થાય તો પણ ધમાલ ન થાય. મોહ હોય ત્યાં બે વચ્ચે પણ ધમાલ થયા વિના ન રહે. માતા-પિતા–કુટુંબ પરિવાર વગેરેને પ્રથમ છોડવાનાં છે પછી આત્માએ તેની પ્રત્યેના મોહને છોડવાનો છે. (ર) આત્મપરિણતિમત્ર-તત્ત્વનો સ્વીકાર કરે છે પણ તે પ્રમાણે આત્મા વર્તન કરતો નથી. સમ્યમ્ દષ્ટિ આત્માને આ જ્ઞાન હોય. મોહની પરાધીનતાના કારણે તેની સામે લડી શકતો નથી, રડ્યા કરે છે. માટે જગતમાં તેમના જેવો કોઈ દુઃખી નથી. તે જાણે છે કે મારા આત્મામાં અનંત આનંદનો સાગર ઘૂઘવાઈ રહ્યો છે છતાં હું તેના અંશને અનુભવતો નથી ને સંકલેશને અનુભવું છું. મારી મૂડી કર્મને હવાલે છે, મને મળતી નથી માટે તે દુઃખી છે. પરમાત્માની તમામ વાતોનો સ્વીકાર હોય, રુચિ હોય કરી ન શકે તેની માટે આંસુ સારતો હોય. જ્ઞાનસાર-૨ // 27
